Μια ματιά στην Βρετανία

Σας εμπνέει η κόκκινη σημαία παραπάνω; 
Νice design! 

Η ανανέωση της σημαίας  του Εργατικού Κομματος, σαν συμβολισμός, ήρθε με την άνοδο του Τόνυ Μπλερ στη εξουσία... Η άνοδος του Corbyn σημαίνει κάτι άλλο... Υποτίθεται. 

Πιο γρήγορα απ' την "νέα" σημαία έχουν αρχίσει να ωχριούν τα λόγια του νέου ριζοσπαστισμού που εκπροσωπεί ο Corbyn, ο οποίος μεταφέρθηκε στην ηγεσία του Εργατικού Κόμματος πάνω στη ράχη ενός κινήματος για την ανανέωση του με επιστροφή στις ρίζες ενός ρεφορμισμού που λοιτουργουσε σαν βαλβίδα ασφαλείας μεσα στο σύστημα· βελτίωνε τη θέση του εργάτη τόσο και για όσο καιρό ήταν αναγκαίο για να τον ενσωματώνει... Το εν λόγω κίνημα ενέπνεε, σίγουρα, μία γνήσια ελπίδα πως κάτι μπορεί ουσιαστικά ν' αλλάξει, έστω και σαν πρόκληση μέσα στο καπιταλιστικό πλαίσιο, ενάντια στο επικρατόν παντού δόγμα του νεοφιλελευθερισμού. Τα εμφανή μικρά "κωλοκαθίσματα" του Corbyn στην πράξη προμηνύουν μεγάλες "κωλοτούμπες" αν το Εργατικό Κόμμα εισέλθει ποτέ στους θώκους της εξουσιας (πράγμα που φαίνεται απίθανο για τώρα...)

Λοιπόν, και να κέρδιζε τις εκλογες... Τι;

Υποψιάζομαι πως οι αστοί έχουν εναν αόρατο ψεκαστήρα... και ψεκάζουν τους σοσιαλδημοκράτες μετατρέποντάς  σε ελεεινούς λεκέδες ακόμα κι όταν δεν είναι ήδη τέτοιοι, και οι ίδιοι γνήσια τρέφουν αυταπάτες πως θα αποτελέσουν εξαίρεση .. Γιατί συνήθως είναι ήδη ανήθικα υποκείμενα των αστών, συχνά εκ γενετής με προδιάθεση να γίνουν ξεπουλημένες πόρνες του κεφαλαίου, πριν βρεθούν στο τιμόνι της αστικής εξουσίας... 

Ο Corbyn δεν έχει ούτε το χάρισμα ηγετών όπως ο Σοάρεζ στην Πορτογαλία της Επανάστασης των Γαρυφάλλων, ο Παπανδρέου της μεγάλης αλλαγής κατά του "κατεστημένου”, ο Τσίπρας του σχισίματος των μνημονίων... (Ή μάλλον,  ο τελευταίος φαίνεται σαν να έχει, αλλά δεν έχει ιδιαίτερο χάρισμα... Βρέθηκε εκεί που είναι συγκυριακά, ή άλλως, σαν αποτέλεσμα πολιτικής " κωλοφαρδίας"..). Αλλά είτε κερδίσουν σαν λαχείο τη θέση διαχειριστή της εξουσίας των αστών, είτε λόγω χαρίσματος... Τα ίδια κάνουν...

Η σοσιαλδημοκρατία, εκτός από πρόστυχη είναι και ανιαρή... Τόσο προβλέψιμη! 

Μεταφράζω ένα άρθρο απ' την ιστοσελίδα Red Critique, που συνιστά μία κριτική ματιά στη Βρετανία με αφορμή την αιφνιδιαστική προκήρυξη εκλογών εκεί... Ο τίτλος του άρθρου, "Time To Forget Labour & Move on [καιρός να ξεχάσουμε το Εργατικό Κόμμα και να πάμε παραπέρα].


Η Theresa May αιφνιδίασε το Ηνωμένο Βασίλειο στις 18 Απριλίου, όταν κάλεσε πρόωρες εκλογές για τις 8 Ιουνίου. Βεβαίως δήλωσε από τότε που έγινε πρωθυπουργός ότι δεν θα διεξαχθούν εκλογές μέχρι το 2020 και υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με το κατά πόσον το κοινοβούλιο θα επιτρέψει να γίνουν εκλογές, δεδομένης της έναρξης ισχύος του νόμου περί σταθερού χρόνου του Κοινοβουλίου που θεσπίστηκε από την κυβέρνηση του συνασπισμού το 2010, επιτρέποντας γενικές εκλογές μόνο μια φορά κάθε πέντε χρόνια. Ωστόσο, με το Εργατικό Κόμμα τόσο διχασμένο και την πλειοψηφία των βουλευτών του, πρόθυμων να ενεργήσουν ενάντια στα συμφέροντα του Κόμματός τους, για να αποσταθεροποιήσουν τον αριστερό ηγέτη του, Jeremy Corbyn, οι εκλογές μπορεί πράγματι να συμβούν και είναι πολύ πιθανό, παρά τις απεγνωσμένες ελπίδες υποστηρικτών του Corbyn , ότι οι συντηρητικοί [Tories]  θα κερδίσουν εάν γίνουν.

Οι επόμενες εβδομάδες πιθανότατα θα περιστρέφονται γύρω από μια μεγάλη ερώτηση: ποιος θα προωθήσει μια συμφωνία Brexit; Ενώ όλα τα κόμματα, από τους βουλευτές μέχρι τους ακτιβιστές της βάσης, προετοιμάζονται για τις μεγάλες πολιτικές δεσμεύσεις που έρχονται, είναι επιτακτική ανάγκη η βρετανική αριστερά να ρίξει μια σκληρή και νηφάλια ματιά και να θέσει κάποιες δύσκολες ερωτήσεις σχετικά με τις δικές της τακτικές, στόχους και πολιτική.

Η ανεπάρκεια των Εργατικών

Δεδομένου ότι ο κ. Jeremy Corbyn εξελέγη αρχηγός του Εργατικού Κόμματος τον Σεπτέμβριο του 2015 (και πάλι ένα χρόνο αργότερα, όταν αμφισβητήθηκε από τον Owen Smith), η κοινοβουλευτική αντιπολίτευση έχει διαιρεθεί εντελώς. Δύο αφηγήσεις σχετικά με αυτή τη διαίρεση έχουν προταθεί. Οι αντίπαλοι του Corbyn, οι οποίοι (με κάποια αμφισημία) αναφέρονται από τον Τύπο ως «μετριοπαθείς εργατικοί», υποστηρίζουν ότι ο Corbyn είναι πολύ αριστερός για να είναι αξιόπιστος μεταξύ των μεσαίων τάξεων και είναι τρομαγμένοι με τη μετατόπιση της ηγεσίας του Κόμματος από το κεντρo προς έναν ήπιο, σοσιαλδημοκρατικό ρεφορμισμό. Αντίθετα, οι υποστηρικτές του Corbyn αμφισβητούν αυτήν την αφήγηση, υποδεικνύοντας αντ 'αυτού ότι η κεντρώα κοινοβουλευτική ομάδα του εργατικού κόμματος (PLP), γνωστοί ως "Blairites" λόγω της φερόμενης συγγένειάς τους με την πολιτική του πρώην ηγέτη του κόμματος και παρία Τόνι Μπλερ, φοβούνται τον Corbyn,  που πρεσβεύει τη μόνη πραγματική πιθανότητα ουσιαστικής και προοδευτικής αλλαγής στο περιεχόμενο και την κατεύθυνση της βρετανικής πολιτικής καθώς και στον τομέα της οικονομίας, επειδή απειλεί την άνετη και σταθερή καριέρα τους!

Υπάρχουν και σπόροι αλήθειας και στις δύο αυτές αφηγήσεις, αλλά και οι δύο εμπίπτουν σε ένα γενικότερο ιδεολογικό πλαίσιο που είναι, τουλάχιστον, πολύ προβληματικό. Όσο ισχυρίζονται ότι είναι πολιτικές αντίθετες, τόσο οι «μετριοπαθείς Εργατικοί» όσο και το  στρατόπεδο Corbyn είναι σταθερά προσηλωμένοι στη στρατηγική της κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης, σύμφωνα με την οποία ο απώτερος στόχος τους είναι να αποκτήσουν πολιτική εξουσία και επιρροή μέσω εκλογών. Ενώ είναι αναμφισβήτητο ότι όλες οι πολιτικές είναι τελικά αναγώγιμες στον αγώνα και στην άσκηση εξουσίας, η αριστερά πρέπει να αναρωτηθεί εάν η κοινοβουλευτική και η εκλογική διαμάχη είναι μια αποτελεσματική στρατηγική για την επίτευξη των στόχων της και, επιπλέον, αν οι στόχοι θα πραγματοποιηθούν κερδίζοντας τις εκλογες.

Φυσικά, ακόμα και με τις τρέχουσες εσωτερικές του διαφορές και την έλλειψη αξιοπιστίας ανάμεσα σε μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος που επικεντρώνεται στο Brexit (παρά στους ενθουσιώδεις υποστηρικτές του Corbyn), παραμένει πιθανόν ακόμη ότι το Εργατικό Κόμμα θα κερδίσει και πάλι την κυβέρνηση μια μέρα, αν όχι στο εγγύς μέλλον. Το πιο σημαντικό ζήτημα είναι εάν οι Εργατικοί  είναι ικανοί να αντιπροσωπεύσουν μια πραγματικά προοδευτική εναλλακτική λύση στο status quo.

Ο Corbyn εκλέχτηκε ηγέτης των Εργατικών πάνω σ'  ένα κύμα απογοήτευσης ανάμεσα σε πολλούς νέους και χαμηλόμισθους Βρετανούς (καθώς και νοσταλγούς επιζήσαντες του «Παλαιού Εργατικού Κόμματος») που είχαν ταλαιπωρηθεί από τη μονότονη ζωή που προσφέρει ο ύστερος  καπιταλισμός. Η παρακμή των εισοδημάτων, η επιδείνωση της ανισότητας και αυτό που περιγράφει ο Αντώνης Μπρούμα ως «αποσταθεροποίηση των κοινωνικών δομών από τις χρηματοπιστωτικές αγορές, ξεκινώντας από κράτη και επιχειρήσεις και φτάνοντας μέχρι τις κοινότητες και τις οικογένειες», έφερε γενικευμένη δυσαρέσκεια μεταξύ διαφόρων στρωμάτων του πληθυσμού. Μερικοί στράφηκαν στην ακραιφνώς φασιστική ακροδεξιά, άλλοι είδαν στην εκστρατεία του Corbyn για την ηγεσία του Εργατικού Κόμματος μιαν αριστερή πρόκληση προς την συνέχεια του status quo. Κερδίζοντας θριαμβευτικά εναντίον των τριών άλλων υποψηφίων που διαφέρουν ελάχιστα μεταξύ τους, θεωρήθηκε ότι οι Corbyn, McDonnell & co. θα φέρουν το Κόμμα «πίσω στις ρίζες του» στην εργατική τάξη με πολιτικές που ευνοούν την κρατική ιδιοκτησία, τις κοινωνικές επενδύσεις και τη σχετικά ισόρροπη κατανομή του πλούτου.

Υπήρχαν, βεβαίως, αρκετά προβλήματα με αυτό. Αν και πολλοί εργάτες είχαν την τάση να ψηφίσουν Εργατικούς πριν από τη διάλυση της ρήτρας IV, το Εργατικό Κόμμα  δεν ήταν ποτέ εργατικό ή σοσιαλιστικό Κόμμα με την ορθή έννοια. Ενώ το κόμμα ήταν κάποτε ικανό να προσφέρει οικονομικές ανέσεις στους εργαζόμενους, όπως η ασφάλεια θέσεων εργασίας, οι σχετικά υψηλοί μισθοί και οι ισχυρές συνδικαλιστικές οργανώσεις, ποτέ δεν επιδίωκε την πολιτική εξουσία της εργατικής τάξης χωρίς την οποία είναι αδύνατη η απελευθέρωση της από τη συστηματική βία των δομών της αγοράς. Και μήτε δίστασε ποτέ να καταστείλει τους αγώνες των εργατών όταν απειλούνταν η εξουσία και τα κέρδη της αστικής τάξης. Επιπλέον, και ίσως το πιο σημαντικό, η παραδοσιακή εργατική τάξη, η οποία επικεντρώθηκε στη βιομηχανία μεγάλης κλίμακας, η οποία αποτέλεσε τη βάση της πολιτικής στρατηγικής της Παλαιού Εργατικού Κόμματος, αποσυντέθηκε λίγο-πολύ από την εξωτερική ανάθεση της βιομηχανικής παραγωγής στις χώρες του Τρίτου Κόσμου, για φθηνότερο κόστος εργασίας και αυτό που απομένει από αυτήν δεν μπορεί πλέον να θεωρηθεί ένας αποτελεσματικός συλλογικός παράγοντας κοινωνικής αλλαγής ή υπέρβασης της σχέσης κεφαλαίου-εργασίας.

Μπορεί λοιπόν να υποστηριχθεί ότι η εμφάνιση του Corbyn στην πολιτική σκηνή και όχι η θετική ανάκαμψη του κινήματος που δημιούργησαν οι υποστηρικτές του ήταν στην πραγματικότητα ένα αρνητικό και απογοητευτικό περιστατικό που εμπόδισε ή τουλάχιστον καθυστέρησε κάτι που θα ήταν πολύ πιο προοδευτικό - την πλήρη αποσύνδεση των αυτοπροσδιορισμένων σοσιαλιστών και των προοδευτικών από το Εργατικό Κόμμα. Ας είμαστε ξεκάθαροι ότι οι Εργατικοί, ανεξάρτητα από τη ρητορική της ηγεσίας του, είναι ένα κόμμα πλήρως ενσωματωμένο, ως πολιτικό όργανο, στο καπιταλιστικό κράτος και πάντα συμπεριφέρεται ως τέτοιο. Η αντιπαράθεση του κόμματος με την ίδια την «ατζέντα λιτότητας» που η ηγεσία ισχυρίζεται ότι προτάσσει, έχει μέχρι στιγμής αποτύχει, με τον Corbyn να διατάζει τα Δημοτικά Συμβούλια [ελεγχόμενα από το Εργατικό Κόμμα] να εφαρμόζουν τις περικοπές του προϋπολογισμού ενάντια στις οποίες ισχυρίζεται τόσο ένθερμα ότι είναι .. . (Οι εργαζόμενοι ακτιβιστές τείνουν να ισχυρίζονται ότι οι αξιωματούχοι των Συμβουλίων θα τις εφαρμόσουν ακόμα κι αν τα Συμβούλια  ελέγχονται από τους Εργατικούς, λες κι οι περικοπές να είναι κάπως πιο ανθρώπινες όταν εφαρμόζονται από το Εργατικό Κόμμα) και είναι δύσκολο να πιστέψουμε, ελλείψει πλήρους αυταπάτης, ότι οι Εργατικοί, καθοδηγούμενοι τόσο από  τον Corbyn, όσο κι από τον ίδιο τον Καρλ Μαρξ, θα μπορούσαν  να παρουσιάσουν μια σοσιαλιστική αντιπολίτευση στον καπιταλισμό.

Ενάντια στις εκλογές, για τον αγώνα

Έχουν γίνει συζητήσεις σχετικά με την επιθυμία δημιουργίας ενός νέου κοινοβουλευτικού κόμματος της αριστεράς, αλλά είναι εύλογο να υποστηριχθεί ότι, μετά από δεκαετίες σοσιαλιστών και νομοταγών μαρξιστών που προσπάθησαν ανεπιτυχώς να χρησιμοποιήσουν τις δομές και τις διαδικασίες της αστικής δημοκρατίας προς τους σοσιαλιστικούς σκοπούς, ο αγώνας ενάντια στον καπιταλισμό και τον  ιμπεριαλισμό πρέπει να επικεντρώνεται εκτός του πεδίου της εκλογικής ή κοινοβουλευτικής πολιτικής.

Όπως εξήγησε ο Λένιν πριν από έναν αιώνα, το κράτος, του οποίου το κοινοβούλιο και οι εκλογές αποτελούν αναπόσπαστο μέρος, δεν είναι ένας ουδέτερος μηχανισμός που στέκεται πάνω από τους ταξικούς ανταγωνισμούς της κοινωνίας. Αντίθετα, το κράτος είναι προϊόν της σύγκρουσης μεταξύ των τάξεων. Η ίδια η ύπαρξή του αποδεικνύει το γεγονός ότι τα αντιθετικά συμφέροντα των διαφόρων τάξεων δεν μπορούν να συμφιλιωθούν εκτός  αν, και μέχρις ότου, ξεπεραστεί ολόκληρος ο κοινωνικός σχηματισμός που φέρνει τις τάξεις σε αντίθεση μεταξύ τους.

Συνεπώς, ο καπιταλισμός δεν μπορεί να μετατραπεί σε σοσιαλισμό μέσω της διαπάλης για  κοινοβουλευτικές έδρες.  Η συμμετοχή στην εκλογική πολιτική (για να μην αναφέρουμε τον προσανατολισμό της πολιτικής στρατηγικής γύρω από τις εκλογές) είναι αντιπαραγωγική για όσους αναζητούν μιαν οδό για τη σοσιαλιστική και εργατική πολιτική, διότι οι εκλογές δεν αποτελούν έγκυρη μέθοδο αμφισβήτησης της εξουσίας των ελίτ ή του 1% ". Είναι στην πραγματικότητα το κυριότερο μέσο για τη συγκράτηση της πολιτικής στις δομές και το ιδεολογικό πλαίσιο του αστικού κράτους. Η κεντρική θέση τους στον πολιτικό λόγο περιορίζει την εξερεύνηση των εναλλακτικών μαζικών πολιτικών πρακτικών και μορφών οργάνωσης εκτός του αστικού κράτους, τις οποίες θα χρειαστεί το προλεταριάτο για να ανατρέψει τον καπιταλισμό και τον ιμπεριαλισμό και να οικοδομήσει τον σοσιαλισμό.

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι εκλογές δεν μπορούν να έχουν τις χρήσεις τους. Οι σοσιαλιστές και επαναστάτες μπορούν να εργαστούν με προοδευτικούς υποψήφιους για θέματα κοινού ενδιαφέροντος, εφόσον εξακολουθούν να υποστηρίζουν μια προλεταριακή πολιτική και να μην υποτάσσονται σε βουλευτικές / εκλογικές παραμέτρους. Επιπλέον, η εμφάνιση συγκεκριμένων προοδευτικών υποψηφίων σε εκλογικές αναμετρήσεις έχει τη δυνατότητα να ανοίξει ένα γενικότερο χώρο για συζήτηση και υπεράσπιση πιο ριζοσπαστικών ιδεών που θα μπορούσαμε να εκμεταλλευτούμε καλά. Ωστόσο, η πολιτική μας στρατηγική δεν πρέπει ποτέ να επικεντρώνεται στις εκλογές ή στην κοινοβουλευτική πολιτική, που, τελικά, είναι ένα θέαμα του οποίου ο σκοπός είναι να αφαιρέσει την πολιτική από την αρένα της καθημερινής ζωής των απλών ανθρώπων (εκεί όπου ανήκει) και να την τοποθετήσει στη σφαίρα των κομμάτων, των κρατών και της πολιτικής κορυφών

Τι μπορούμε να κάνουμε?

Όπως ανέφερα παραπάνω, η πολιτική και η πολιτική εξουσία ανήκουν στην καθημερινή ζωή των απλών εργαζομένων και είναι επιτακτική ανάγκη οι κομμουνιστές και οι σοσιαλιστές να την οικοδομήσουν εκεί. Υπάρχουν αυτοί που, είτε ανοιχτά είτε σιωπηρά, αντιμετωπίζουν την κοινωνική εργασία και την πολιτική αναταραχή μεταξύ των ανθρώπων ως τίποτα περισσότερο από ένα συμπλήρωμα της εκλογικής πολιτικής, ο απώτερος στόχος της οποίας είναι απλώς να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να ψηφίσουν Εργατικούς, Πράσινους κλπ.

Η αντιμετώπιση των μαζών ως τίποτα περισσότερο από ψηφοφόρους και η προσέγγιση της κοινοτικής εργασίας ως αποκλειστικά τοπική, βραχυπρόθεσμη μέριμνα είναι ένα απαράδεκτο παράπτωμα για όποιον θέλει να φέρει τον τίτλο «σοσιαλιστής».  Οι αμαρτωλές, θυματοποιημένες, ατελείς, ατελείς μάζες πραγματικών προλεταρίων είναι αυτές που βρίσκονται στο επίκεντρο της πολιτικής, όχι τα κόμματα, οι πολιτικοί και οι εθνάρχες για τους οποίους ακούμε τόσα πολλά. Η πολιτική είναι δική μας, όχι δική τους, όπως είναι ο κόσμος και όλα όσα παράγονται σ' αυτόν (από εμάς, από την τάξη μας). Είναι μαζί μας κι ανάμεσά μας, - στις καθημερινές μας αλληλεπιδράσεις μεταξύ μας, με τ' αφεντικά μας, με την δουλειά μας, με τις οικογένειες και τους φίλους μας - ο τόπος όπου  βρίσκεται η εξουσία. Η δουλειά με τις μάζες δεν είναι ούτε χόμπι, ούτε ψυχαγωγία, ούτε τρόπος εξασφάλισης ψήφων. Είναι ένα ζωτικής σημασίας μέσο για την οικοδόμηση μιας εναλλακτικής, επαναστατικής, εργατικής πολιτικής δύναμης σε αντίθεση με εκείνη του αστικού κράτους.