Καμπή στον Χώρο Εργασίας (β' Μέρος)

[Διαβάστε το προηγούμενό εδώ]


Πρόσφατα, σε Βρετανικά μέσα ενημέρωσης εμφανίστηκε η είδηση ότι ο σούπερσταρ καπιταλίστας και δισεκατομμυριούχος Richard Βranson επιτρέπει στους υπάλληλους της ναυαρχίδας των εταιριών του απεριόριστη ετήσια άδεια, σκοπεύοντας να εφαρμόσει το ίδιο και στις υπόλοιπες, αν στην πορεία φανεί οτι αυτή η πρακτική έχει θετικά αποτελέσματα (το για ποιόν, εννοείται).

Γράφει στο μπλογκ του λοιπόν,

'Το ελαστικό ωράριο έχει επαναστατικοποιήσει το πως, που και πότε όλοι μας κάνουμε τη δουλειά μας. Έτσι, αν το να δουλεύεις εννιά με πέντε δεν εφαρμόζεται πλέον, τότε προς τι οι αυστηρές πολιτικές σε σχέση με την ετήσια άδεια';

Αλλού όμως γράφει 'Επαφίεται στον εργαζόμενο και μόνο να αποφασίσει εάν και πότε αυτός ή αυτή θα φεύγει λίγες ώρες, μια ημέρα, μια εβδομάδα ή ένα μήνα απ' την δουλειά', η προϋπόθεση είναι ότι  θα το κάνει μόνο όταν αισθάνεται  100% άνετα ότι και η ομάδα συνεργατών στην οποία ανήκει δεν υστερεί σε όποιο έργο που έχει χρεωθεί και ότι η απουσία σε καμία περίπτωση δεν θα βλάψει την επιχείρηση - ή, για τον ίδιο λόγο, τη σταδιοδρομία του'

Δεν θα μπορούσε να είναι πιο σαφής και ξεκάθαρος ο   Branson. Η προσφορά περισσότερης 'ελευθερίας' δεν έρχεται άνευ όρων. Εκεί που ο εργαζόμενος καλείται να δει  περισσότερη ελευθερία, ο εργοδότης του απαιτεί ανταλλαγή αυτής της ελευθερίας με μιαν αίσθηση προσωπικής ευθύνης για την ομαλή και αποτελεσματική λειτουργία της εταιρίας, στην οποία πρέπει να αισθάνεται οτι ανήκει, όπως το μέλος μιάς ομάδας της οποίας η επιβίωση εξαρτάται απο τον ίδιο, πλην όμως και η δική του καριέρα και η ζωή εξαρτάται απο αυτήν. Το αντάλλαγμα που ζητά η εταιρία για την παροχή αυτή στον εργαζόμενο είναι να αποκτήσει ενα εταιρικό ήθος του τύπου 'ολοι για ένα (και το "ένας" εδώ σημαίνει "η εταιρία") κι ένας για όλους', απωθώντας βαθιά στο συλλογικό ασυνείδητο την έννοια ταξική εκμετάλλευση.

Μια τέτοια "εργασιακη καινοτομία" είναι ευκολότερα εφαρμόσιμη  σε επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών, με οργάνωση της εργασίας χωρίς χαρακτηριστικά Φορντισμού, όπου δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην ομαδική εργασία (team work) με αποτέλεσμα η συνεισφορά  του ενός  στους στόχους που θέτει η εταιρία στην ομάδα να επηρεάζει την απόδοση της ομάδας. Πρακτικά, το άτομο δεν μπορεί να μην δουλεύει χωρίς οι συνάδελφοί του να επωμίζονται το βάρος της εργασίας που του αντιστοιχεί. Η πίεση να μην λείψει απο τη δουλειά και να " σηκώνει το βάρος του", μεταφερεται απο το αφεντικό στους συναδέλφους. Σε τέτοιες συνθήκες είναι προτιμότερο το μέλος της ομάδας να ξέρει ακριβώς τι ετήσια άδεια του αντιστοιχεί και να την παίρνει από το να παίρνει όση θέλει... φτάνει να μην μειώνεται η ομαδική απόδοση.

 Είναι προφανές, τίποτε δεν εμποδίζει τον εργοδότη να καθορίσει πόσοι δουλεύουν σε μια συγκεκριμένη ομάδα και να καταστήσει την "απεριόριστη άδεια" πρακτικά δώρο άδωρο.

Μερικές γενικότερες πρόχειρες παρατηρήσεις τωρα:


Είναι άξιο προσοχής ότι στην διάσταση της αναπτυγμένης καπιταλιστικής παραγωγής  το κόστος της εργατικής δύναμης προοδευτικά τείνει να μετριέται πλέον κυρίως με βάση την ποσότητα και συχνά την ποιότητα του  προϊόντος που παράγεται και κατά συνέπεια, ο χρόνος που ξοδεύει ο εργάτης στην παραγωγή και, όλο και σε ευρύτερή κλίμακα, ιδιαίτερη στις υπηρεσίες, ο χώρος στον οποίο εργάζεται (πχ στο γραφείο της εταιρίας ή στο σπίτι του) να αποκτά μειονόμενη σημασία.

Κάποιοι μπορεί να θεωρουν  το πνεύμα του Τέιλορ άφαντο, αλλά η αλήθεια είναι οτι έχει στηχειώσει την συχρονη παραγωγή, με μια συνεχή προσπάθεια του κεφαλαίου να  μειώσει στο μηδέν τον μη παραγωγικό χρόνο του εργαζομένου, δηλαδή να μειώσει στο μηδέν την πληρωμή εργατικής δύναμης σε χρόνο που αυτή δεν είναι παραγωγική, αυξάνοντας συνάμα την παραγωγικότητα, σε συνδιασμο με την ταση όλο και περισσότερο και ολοένα και πιο άμεσα το κόστος της εργατικής δύναμης να καθορίζεται με βάση την ποσότητα ενός ποιοτικά προκαθορισμένου παραγόμενου προϊόντος.

Η είσοδος του υπολογιστή η ηλεκτρονική διαδικτύωση στην παραγωγη και η σύνδεση της με το νοικοκυριό επιτρέπει στον καπιταλιστή μια νέα διάταξη της εργασίας σε χώρο και χρόνο.


Η καμπή αυτή, με επιπτώσεις πολλαπλές σε βάση και εποικοδόμημα, αποτελεί πρόκληση στον μαρξισμό, σαν πραξη και σαν θεωρία.

καμπή στον χώρο εργασίας

 

Ο χώρος εργασίας υφίσταται μια σημαντική καμπη - μακριά από το παλιό, απομονωμένο δωματιάκι, σε μια αενάως συνδεδεμένη, συνεργατική προσέγγιση. 

Κρατείστε την ανάσα σας: η πολυεθνική Google παίρνει την πρωτοβουλία να οργανώσει το συμβάν Atmosphere Live,

"φταίει που είναι εργάτης κι όχι επιχειρηματίας".

Πριν λίγες βδομάδες έκανε το γύρω στα Βρετανικά ΜΜΕ η παραπάνω φωτογραφία, συνοδευόμενη από διάφορα σχόλια. Δείχνει τον 24χρονο Adam Pacitti, απόφοιτο πανεπιστημιακών σπουδών στα μέσα ενημέρωσης (media production - Winchester University) και γράφει:

«ξόδεψα τις τελευταίες 500 λίρες μου σ΄ αυτόν τον διαφημιστικό πίνακα (…). Παρακαλώ δώστε μου μια δουλειά» δίνοντας την ηλεκτρονική διεύθυνση του.

Η διαφήμιση του Adam αναρτήθηκε  σε μια μοδάτη περιοχή του Λονδίνου, (Shoreditch) προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον, αλλά δεν γνωρίζω αν, σαν αποτέλεσμα της ευρηματικής κι έξυπνης κίνησης του, ο Adam Pacitti βρήκε τελικά δουλειά.

Εδώ πέρα, στην λιγότερο «πολιτισμένη» Ελλάδα μας βομβαρδιζόμαστε συνεχώς με εικόνες όπως αυτή (του Reuters) παρακάτω που δεν χρειάζεται λόγια.

Ωστόσο, από Το Βήμα μαθαίνουμε κάτι πολύ «ελπιδοφόρο» που έχει σχέση με την εικονογραφία της αθλιότητας την οποία Tο Bήμα κι η τάξη που υπηρετεί δεν μπορούν να κρύψουν. Προσπαθούν όμως συστηματικά να συσκοτίσουν τις αιτίες της αθλιότητας. Η αστοφυλάδα λοιπόν μας πληροφορεί ότι κάποιος 56χρονος Δημήτρης, οικοδόμος επί 42 χρόνια,

«όπως λέει, είδε τις δουλειές να εξαφανίζονται και αντίθετα με άλλους ανέργους, δεν άφησε τα ταμπού να τον εμποδίσουν να κάνει ότι μπορεί για την γυναίκα και τα δύο του παιδιά. Σήμερα, είναι περήφανος για την νέα του «δουλειά» που επέλεξε σαν έσχατη λύση ώστε να επιβιώσει στην Ελλάδα της κρίσης. Και όπως αντελήφθη, αυτή η λύση μπορεί ακόμη και να πληρώνει καλά».

Ο Δημήτρης, μαθαίνουμε, έγινε επιχειρηματίας (!) ρακοσυλλέκτης. Στην αρχή κάλυπτε το πρόσωπό του με κουκούλα ή μαντήλι γιατί δεν ήθελε να τον αναγνωρίζουν και ντρεπόταν. Όμως, μας λέει Το Βήμα,

«Η τόλμη του Δημήτρη του επέτρεψε να συνεχίσει να στηρίζει την οικογένειά του, τον 26χρονο άνεργο γιο του και την έφηβη κόρη του. Ανησυχεί ωστόσο για το δικό τους μέλλον».

Και η αστοφυλάδα καταλήγει στη βαθυστόχαστη συμβουλή για τους νέους που, υποτίθεται, έδωσε ο νέος επιχειρηματίας Δημήτρης:

«να δοκιμάσουν την συλλογή σκουπιδιών, σημειώνει.‘αντί να κάθονται στις καφετέριες όλη μέρα θα μπορούσαν να κάνουν μία προσπάθεια ...’»

Από Το Βήμα και τους αστούς, η "φιλοσοφημένη" προτροπή είναι «γίνε ευρηματικός, όπως ο Adam ή ο ''κάποιος'' Δημήτρης, μην κάθεσαι άπραγος στον καναπέ ή στην καφετέρια, δήξε προθυμία και διάθεση για δουλειά, μην ντρέπεσαι να λερώσεις τα χέρια σου και να φιλήσεις κατουρημένες ποδιές, και δουλειά κάπου... θα βρεις!»

Δηλαδή η οικονομική κρίση των καπιταλιστών και, το παράγωγό της, η ανεργία δεν είναι πρόβλημα μιας και το θέμα επαφίεται στην ατομική προσπάθεια του άνεργου. Συμπερασματικά, αν δεν βρίσκει δουλειά είναι γιατί είναι τεμπέλης, ή γιατί του λείπει η επιχειρηματική πρωτοβουλία. Δηλαδή φταίει ο εργάτης για την ανεργία του, και για την μιζέρια του. Ε, και στο τέλος της μέρας, φταίει ο ίδιος που είναι εργάτης κι όχι επιχειρηματίας.

με ψηλά το κεφάλι και με τη μέση ίσια

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΦΩΝΙΟΣ: με ψηλά το κεφάλι και με τη μέση ίσια.

Σαμαράς: «Ιερό το δικαίωμα στην Εργασία»

Κεδίκογλου: «Εχουμε ένα γεγονός: Την παρέμβαση των αρμοσίων αρχών για την προστασία του δικαιώματος στην εργασία.

ΠΑΣΟΚ (ανακοίνωσή του Γραφείου Τύπου του)

 «Το δικαίωμα στην εργασία και ο παραγωγικός ιστός της χώρας πρέπει να προστατευτούν και πρέπει όλες οι πολιτικές δυνάμεις, με τη συμπεριφορά τους, να βοηθήσουν τη μεγάλη προσπάθεια ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονομίας», αναφέρεται στην ανακοίνωση κινήματος.

ΔΗΜΑΡ:
«Η όξυνση της κατάστασης, η οποία τροφοδοτείται με την παρουσία των ΜΑΤ, συνιστά μια αρνητική εικόνα σε περίοδο που τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας απαιτούν ευρύτερες συναινέσεις και συνεννοήσεις», σημειώνει.

KKE (Σχόλιο του Γραφείου Τύπου για την επίθεση του πρωθυπουργού στους απεργούς χαλυβουργούς) 24/07/12

Εχθρός των εργαζομένων είναι ο πρωθυπουργός και η κυβέρνησή του και όχι οι απεργοί χαλυβουργοί - θύματα του καπιταλιστικού κέρδους και της βάρβαρης πολιτικής που το υπηρετεί. Το δικαίωμα στην εργασία το έχουν όλοι οι άνεργοι, όπως και οι απολυμένοι από τον Μάνεση, για τους οποίους ο Α. Σαμαράς όχι μόνο δεν είπε λέξη, αλλά τους κατέταξε και στους υπεύθυνους για την ανεργία!

Το δικαίωμα στη δουλειά είναι ιερό. Μιλάνε για το δικαίωμα στη δουλειά οι θεματοφύλακες ενός συστήματος άναρχου και σάπιου, που πετάει εκατομμύρια ανθρώπους εκτός παραγωγής. Μάλιστα, σε συνθήκες κρίσης, η ανεργία εκτοξεύεται στον καπιταλισμό, εξαιτίας της ανεξέλεγκτης καταστροφής παραγωγικών δυνάμεων, με πρώτη την εργατική δύναμη. Ηδη οι άνεργοι είναι 1.500.000 στην Ελλάδα. Ποια κυβέρνηση νοιάστηκε για το δικαίωμά τους στη δουλειά; Η ίδια η κυβέρνηση και τα κόμματά της υπερασπίζονται τον Μάνεση, ο οποίος έχει ήδη απολύσει 120 εργαζόμενους και κατά τα λεγόμενά του ήθελε να κλείσει το εργοστάσιο και να αφήσει χωρίς ψωμί εκατοντάδες οικογένειες. Για τους λιγοστούς απεργοσπάστες, το δικαίωμα στη δουλειά είναι ιερό, σύμφωνα με την κυβέρνηση και τα παπαγαλάκια της, αλλά όχι και για τους εκατοντάδες απεργούς που παλεύουν για να έχουν μεροκάματο οι απολυμένοι συνάδελφοί τους. Το ψέμα και η υποκρισία τους βγάζει μάτι. (Ριζοσπάστης)