Θρύλος ή σκουλίκι;

Παραθέτω πιο κάτω εκτεταμένη περίληψη ενός ρεπορτάζ από το Reuters, το οποίο αναφέρεται στην ύπαρξη ντοκουμέντων που θέτουν υπό αμφισβήτηση τον θρύλο του Λεχ Βαλέσα, ενός από τους σημανικότερους "μαχητές" κατά του"κομμουνιστικού καθεστώτος" της Πολωνίας, όπως μας λένε, και "σύμβολο" γενικά του "αγώνα" για την ανατροπή του σοσιαλισμού. 

Φαίνεται πως με στοιχεία αποδεικνύεται πλέον πως αυτό το ταλαντούχο κλόουν, που έγινε ο πρώτος πρόεδρος της "μετα-κομμουνιστκής" Πολωνίας, και τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης, ήταν μισθωτός πληροφοριοδότης του "κομμουνιστικού" καθεστώτος, στον αγώνα εναντίον του οποίου αναδύθηκε ως χαρισματική ηγετική φιγούρα. Ένας κοινός απατεώνας,  είτε τον δεις σαν θλιβερό "ρουφιάνο" του ιμπεριαλισμού, είτε σαν  "χαφιέ" του "απεχθούς ολοκληρωτικου" κράτους (πάντα με κριτήρια ορκισμένων εχθρών του σοσιαλισμού), αναρριχάται στην ηγεσία του "κινήματός" ανατροπής του κράτους που τον πληρώνει να "ρουφιανεύει αντιφρονούντες εργάτες" και τελικά φτάνει στην κορυφή της πολιτικής ηγεσίας της καπιταλιστική πλέον Πολωνίας. Ζει και χαίρει τα αποτελέσματα μιας λαμπρής χαφιέδικης σταδιοδρομίας.  

Σενάριο μυθιστορήματος πολιτικής φαντασίας; Γιατί όχι. 

Από αυτή την πλοκή,  για αυτούς που δεν είναι ικανοποιημένοι με την τροπή της Ιστορίας (της Ιστορίας που πολλοί υπέθεσαν πως έχει φτάσει στο τέλος της), και γι αυτούς που θα επιθυμούσαν το όραμα του σοσιαλισμού να εμπνεύσει πάλι την πλειονότητα της ανθρωπότητας για να βγει από αυτόν τον εφιαλτικό βάλτο, ίσως να ηταν χρήσιμο να αναλογιστούν: 

όταν το σοσιαλιστικό σύστημα βασίζεται σε πληροφοριοδότες για την προστασία του στον χώρο της εργασίας, που σημαίνει πως έχει πάψει να βασίζεται στην αυτο-άμυνα των εργατών, που κατά συνέπεια σημαίνει πως εν τοιαύτη περιπτώσει το "σοσιαλιστικό" κράτος έχει ήδη πάψει ν' ανήκει στους εργάτες, το ερώτημα που μπαίνει τότε δεν είναι ποιοί πρωταγωνιστούν και τι ρόλο παίζουν σε ανατρεπτική δράση, συχνά και με δηλητηριώδη αποτελέσματα και μέσα στο Κόμμα Νέου Τυπου, αλλά πώς είναι δυνατή η ύπαρξη ενός τέτοιου θεάτρου, εννοούμενου σαν δομή περισσότερο απ' οτι σαν δραματουργική διαδικασία. Το πάντα εναγώνιο πρόβλημα είναι το πώς μπορεί ενα σοσιαλιστικό κράτος να γίνει και να παραμείνει κράτος που εξουσιάζουν οι εργάτες. Η πείρα  του υπαρκτού σοσιαλισμού κραυγάζει πως το πρόβλημα δεν ήταν καθόλου λυμένο - θεωρητικά ή πρακτικά. Και δεν είναι, απ' ό,τι μπορώ να κρίνω.

Το φαινόμενο Βαλέσα, κατα ειρωνία, μας δείχνει με ιδιέταιρο δράμα  πως οι δημόσιοι υπαλλήλοι που το σύστημα  για την προστασία του μισθώνει αναθέτοντάς τους να παίξουν ρόλο πληροφοριοδότη,  τελικά δεν το προστατεύουν. Και δεν το προστατεύουν όχι μόνο επειδή στο τέλος της μέρας αποδεικνύεται πως οι ίδιοι δεν είναι άξιοι εμπιστοσύνης, ούτε  επειδή στα μάτια των εργατών αυτοί αποκτούν χαρακτήρα  σκουληκιού (αφού συχνά ο ρόλος του πληροφοριοδότη δεν αποκαλύπτεται - όπως στην περίπτωση του μάστορα Λεχ).  Δεν το προστατεύουν διοτι η ύπαρξη του πληροφοριοδότη ως μέσο δικαιολογείται χωρίς ποτέ να αγιαζει  τον πράγματι ιερό σκοπό  που ειναι η υπεράσπιση του σοσιαλισμού. Κι ο λόγος γι αυτό είναι πως όταν το κράτος καταλήξει στα μάτια των εργατών, επειδή μεταξύ άλλων χρησιμοποιεί και σκουλίκια κατα την κριση τους για αστυνόμευση εργατών, να κρίνεται πως έχει σκουλικιάσει,  τότε καμία  αστυνόμευση δεν το σώνει. Έχει ήδη πάρει ένα απαίσιο διαζύγιο από αυτούς που θα έπρεπε να είναι οι φυσικοί υπερασπιστές του. 

ΒΑΡΣΟΒΙΑ (Reuters) - πρόσφατα  δημοσιεύθηκαν έγγραφα που που συνιστούν αναζωπύρωση ισχυρισμων πως ο Λεχ Βαλέσα, ο γίγαντας του αγώνα της Πολωνίας για την ανατροπή του κομμουνισμού, ήταν ένας μυστικός πληροφοριοδότης της αστυνομίας στη δεκαετία του 1970 - οι ισχυρισμοί εξακολουθούν να τροφοδοτούν μια παλιά διαμάχη μεταξύ πολιτικών ηγετών στην  μετα-κομμουνιστικη Πολωνία.
[...] Ο Βαλέσα, 72 ετών,  έχει πει πως τα αρχεία που βρέθηκαν την περασμένη εβδομάδα στο σπίτι του εκλιπόντα κομμουνιστή υπουργού Εσωτερικών ήταν  κατασκευασμένα, και αρνήθηκε ότι κατασκόπευε ποτέ τους αντιφρονούντες  συναγωνιστές του, μια κατηγορία που έχει αντιμετωπίσει επανειλημμένα για πάνω από δύο δεκαετίες.
Τα νέα αρχεία περιέχουν ένα χειρόγραφο έγγραφο που υπογράφεται "Λεχ Βαλέσα", το οποίο περιλαμβάνει μια δέσμευση να συνεργαστεί με τις μυστικές υπηρεσίες. Αναφέρει την κωδική ονομασία "Μπόλεκ", που απο καιρό αποδίδεται από τους κριτικούς στον Βαλέσα.
Άλλα έγγραφα περιλαμβάνουν δακτυλογραφημένες περιγραφές των συνομιλιών με τον "Μπόλεκ" στις οποίες περιγράφεται το κλίμα μεταξύ των εργαζομένων στα ναυπηγεία του Γκντανσκ, όπου Βαλέσα δούλευε εκείνη την εποχή και απ' όπου το κίνημα της Αλληλεγγύης προήλθε. Υπάρχουν τιμολόγια, που προφανώς υπογράφτηκαν από τον  «Μπόλεκ" για τα μετρητά που έλαβε ως ανταμοιβή για πληροφορίες που έδωσε.
Οι σαρώσεις των αρχείων έχουν δημοσιευθεί στην πολωνικό Τύπο. Μερικά από τα έγγραφα που φαίνεται να έχουν γραφτεί από τη μυστική αστυνομία υπαλλήλων και μερικά από τον Βαλέσα.
Το Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης (IPN) της Πολωνίας, μια κρατική υπηρεσία επιφορτισμένη με τη διερεύνηση των εγκλημάτων "κατά του πολωνικού έθνους" από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι την κατάρρευση του κομμουνισμού, δήλωσε ότι τα έγγραφα που έχει στην κατοχή του είναι αυθεντικά, που σημαίνει ότι δεν προέρχονται από τις μυστικές υπηρεσίες.
Ο Ιατροδικαστικός έλεγχος των εγγράφων, συμπεριλαμβανομένης της γραφής, που πιθανολογείται πως  είναι του Βαλέσα, βρίσκεται σε εξέλιξη.

ΘΡΎΛΟΣ
Επικριτές του Βαλέσα υποστηρίζουν οτι τα αρχεία εχουν θέσει σε αμφισβήτηση όχι μόνο πως στέκεται ο Βαλέσα ως ήρωας της προσπάθειας για τον τερματισμό κομμουνιστικης αρχής, αλλά και εγείρουν αμφιβολίες για το αν η χώρα καταφέρει ποτέ να αποτινάξει πλήρως την επίδραση των κομμουνιστών  αξιωματούχων της περιδου πριν το 1989. "Ο  θρύλος (του Βαλέσα) μάλλον δεν μπορει να προστατευτεί πια", δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Witold Waszczyk στην  δημόσια τηλεόραση.