Αναπνέω...

 

Αναπνέω... 

(revised)

Με κάποιες αναστολές αποφασίζω να θέσω τα παρακάτω ερωτήματα - ενστάσεις σε ένα άρθρο που αναρτήθηκε πρόσφατα στο ιστολογιο το οποίο επισκέπτομαι πιο συχνά απο ότι το δικό μου. Παίρνω εδάφια (in italic) απο το άρθρο και σχολιάζω, ελπίζοντας η χειρονομία μου να εκληφθεί ως καλοπροαίρετη και φιλική.

*********

Πιστεύω ότι το εν λόγω άρθρο εκφράζει μια έντονη απαισιοδοξία, έντονη σε βαθμό απελπισίας, την οποία δεν μοιράζομαι. Αναφέρομαι στα Πορίσματα για το Εργασιακό Μέλλον, στο Lenin Reloaded.

LR [...] στο πρακτικό επίπεδο η εκλογικά ενεργή πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών προκρίνει τη συντριβή της εργατικής τάξης, τη μεγιστοποίηση της υποκλοπής των δικαιωμάτων της όχι απλώς στην εργασία (τι ειρωνεία να χρησιμοποιεί τη φράση ο κύριος Σαμαράς του Μνημονίου των απολύσεων και της φτώχειας), αλλά και στη ζωή. 

Ο Σαμαράς κάνει την δουλειά κι εμείς πρέπει να κάνουμε την δική μας. Πως την κάνουμε όμως; Το συμπέρασμα που μπορεί να βγει απο το παραπάνω εδάφιο είναι ότι όλα τα κοινωνικά στρώματα που, μαζί με την εργατική τάξη, συνιστούν την ολότητα «λαός» έχουν στραφεί ενάντια στην εργατική τάξη με προθυμία να την θυσιάσουν στο βωμό των δικών τους μικροσυμφερόντων. Και άρα αφού όλοι είναι εναντίον της, ας μην ψάχνει η εργατική τάξη για συμμαχίες με άλλα στρώματα του λαού, ας μείνει στην απομόνωση της, ας ψήνεται στο φρικτό πολιτικό αδιέξοδο της. Μήπως το «όλοι εναντίον της εργατικής τάξης» ισούται με το «η εργατική τάξη εναντίον όλων»; Αν είναι έτσι (never mind paradise) η εργατική τάξη έχει ήδη πάει στην κόλαση...

Το ζήτημα βέβαια είναι προς τα που κείται η αλήθεια:

LR Η διαρκής προσπάθεια των κομμουνιστών να αποκαλύψουν την "αλήθεια" στα μάτια του "αθώου" και "εξαπατημένου" λαού αγνοεί πεισματικά την πραγματικότητα. Ο "λαός" αυτός γνωρίζει πάρα πολύ καλά ποια είναι η αλήθεια. Απλώς επιλέγει και αυτός την συμπόρευση και την σύμπραξη με όσους διευθύνουν και κρατούν λειτουργικό το αντεργατικό σφαγείο.

Μήπως η αλήθεια απέχει απο την  παραπάνω «αλήθεια»; Αίφνης, δεν είναι αλήθεια ότι η συντριπτική πλειοψηφία του «λαού», συμπεριλαμβανόμενης και της εργατικής τάξης, δεν μπορεί ποτέ να γνωρίζει όλη την αλήθεια; Δεν τον ταΐζουν ψέμα παντού; Δεν είναι έξω απο τον μηχανισμό άσκησης εξουσίας; Αλλά κι αν την γνώριζε, άραγε μπορεί να αντιδράσει με γνώμονα την αλήθεια και να κάνει αυτό που θα ήθελε, εφόσον τον τρομοκρατούν και τον εκβιάζουν οι φανεροί εχθροί του και τον αποπροσανατολίζουν οι περισσότεροι απο τους αυτόκλητους φίλους του; Μήπως λέγοντας ότι συμπορεύεται και  συμπράττει συνειδητά στην λειτουργία του αντεργατικού σφαγείου, ισχυριζόμαστε ότι επιλέγει συνειδητά την δική του σφαγή –  δηλαδή ότι λειτουργεί πιο τυφλά κι απο ένα κοπάδι που το σέρνουν στη σφαγή του; Αμφιβάλω αν αυτή η αντίληψη είναι επαρκώς αναλυτική και ρεαλιστική. Μέχρι στιγμής δέχεται την πραγματικότητα σαν δοσμένη κυρίως ίσως γιατί της διαφεύγει η διαλεκτική αλληλεπίδραση αιτίας και αποτελέσματος, και βλέποντας τα δυο στατικά καταλήγει να αντικαθιστά το αίτιο με το αποτέλεσμα. Η στάση του καθυποτακτου τμήματος του «λαού» είναι αποτέλεσμα της παγίδευσης του που εκτελείται απο αντικειμενικές διεργασίες στις οποίες τον κύριο έλεγχο, σ’ αυτήν την συγκυρία, έχει η ελίτ των δυναστών του. Συνάμα, η συμπεριφορά του έρχεται με την σειρά της να ενδυναμώσει τις συνθήκες παγίδευσης του.

Δυο εναλλακτικά σχήματα είναι πιθανά. Το πρώτο σχήμα, στο οποίο η έργατική τάξη είναι σε δυναμική διαπάλη με τους δυνάστες της, εγκυμονεί την ανατροπή τους όταν και οι δυο αντίθετοι πόλοι είναι σε αλληλεπίδραση με το υπόλοιπο τμήμα του πληθυσμού το οποίο είναι επιρρεπές σε αλλαγή θέσεων και κινήσεων. Αντίθετα, στο δεύτερο σχήμα όπου «ο λαός» εκ προοιμίου είναι, όχι απλά αμέτοχος ηθικός αυτουργός, αλλά και ενεργός παράγοντας στον εξανδραποδισμό της εργατικής τάξης, η εργατική τάξη είναι καταδικασμένη. Ποιο σχήμα όμως θυμίζει την πραγματικότητα περισσότερο; Το δεύτερο σχήμα θα μπορούσε να ισχύσει με την προϋπόθεση ότι η εργατική τάξη αποτελεί την μειοψηφία και την μόνη τάξη που υποφέρει, ενώ οι υπόλοιπες τάξεις είναι ανεπηρέαστες. Κάτι ανάλογο με την κατάσταση μιας αναπτυγμένης καπιταλιστικής χώρας σε περίοδο οικονομικής άνθισης όπου η άρχουσα αστική ελίτ μπορούσε να διατηρεί ένα τμήμα του πληθυσμού (κυρίως την εργατική τάξη) σε ανέχεια ενώ εξαγόραζε την απάθεια της εργατικής αριστοκρατίας και των μικροαστών με κόκαλα υπεραξίας απο την εκμετάλλευση της εργατικής τάξης της ίδιας χώρας αλλά και των χωρών απο τις οποίες τα μονοπώλια της  απορροφούσαν κέρδη. Αυτο όμως αν δεν μπορεί να ισχύει οπουδήποτε στον καπιταλισμό τώρα, και όντως τώρα δεν μπορεί να ισχύει, τότε πολύ λιγότερο μπορεί να ισχύει στην Ελλάδα.

LR [Ο «λαός»] φυσικά ασπάζεται στην πλειοψηφία του τόσο την αντίληψη του "ευρωμονοδρόμου", που έχει πολύ συγκεκριμένες απολήξεις και συνέπειες σε ό,τι αφορά τα εργασιακά δικαιώματα, όσο και την πεποίθηση ότι η μεγαλύτερη επιτυχία από καταβολής του ελληνικού αστικού κράτους ήταν η εξασφάλιση ότι "ανήκομεν εις την Δύσιν", ακόμα και αν αυτό σημαίνει πρακτικά ότι θα πληρωνόμαστε με μισθούς Βουλγαρίας. 

 Είναι δυνατόν ο λαός να πάσχει απο τέτοιο μαζοχισμό ή ευρωλαγνεία που εμμένει στην «αντίληψη του "ευρωμονοδρόμου"», «ακόμα και αν αυτό σημαίνει πρακτικά ότι θα πληρωνόμαστε με μισθούς Βουλγαρίας»,  κι ακόμα χειρότερα;

Ναι, όντως φαίνεται να  είναι !

Ο λαός επιλέγει (αυτο το βλέπουμε), αλλά πως ξέρουμε ότι «ασπάζεται» αυτόν τον δρόμο; Χρειάζεται μια  πολύ πιο συστηματική έρευνα (όχι μόνο περιστασιακές και επιφανειακές σφυγμομετρήσεις) για να μπορέσει κάποιος να ισχυριστεί σοβαρά ότι ο Ελληνικός λαος προτιμά αυτόν τον δρόμο άνευ όρων. Ο «λαός» επιλέγει ΕΕ όχι επειδή την βλέπει σαν μονόδρομο αλλά διότι του λενε με μύριους τρόπους ότι αν επιλέξει την αντίθετη λωρίδα του δρόμου τότε θα τον οδηγήσουν σε ακόμα μεγαλύτερη καταστροφή, και μέρος της οποίας καταστροφής, ο σοφός «λαός» έχει πειστεί, πολύ πιθανόν να είναι κι ένας τοπικός πόλεμος που θα τον εμπλέξει. Η «σχιζοφρενική» συμπεριφορά του οφείλεται στο ότι τρωει χαστούκι απο όπου κι αν στραφεί κι επιλέγοντας αυτο που νομίζει ότι θα τον πονέσει λιγότερο φαίνεται να επιζητά ενεργά την τιμωρία του.

LR Φυσικά, τούτο δεν σημαίνει ότι ένα τμήμα αυτού του "λαού" δεν είναι διεκδικήσιμο, δεν μπορεί να κερδηθείς από τον πολιτικό, ιδεολογικό και οικονομικό αγώνα των κομμουνιστών. Αλλά έχει σαφή όρια αυτό το τμήμα -- και σίγουρα δεν είναι πάνω από ένα 8-10% του ενήλικου, εκλογικού τουλάχιστο πληθυσμού σήμερα. Θα πρέπει λοιπόν νομίζω να  αρνηθούμε οποιοδήποτε αντιπερασπιστικού χαρακτήρα ψευδο-όραμα "πλειοψηφικότητας" μας ταΐζουν οι διάφοροι αφερέγγυοι και αστείοι πωλητές ΕΑΜονοσταλγίας, και να θυμηθούμε την ιστορική πραγματικότητα που μας θύμισε πριν κάποια χρόνια και ο Φ. Ηλιού: "Αντίθετα με ό,τι συνήθως λέγεται και γράφεται, το ΕΑΜ δεν φαίνεται να αντιπροσώπευε "τη μεγάλη πλειοψηφία" του ελληνικού λαού. Και όπου είναι δυνατό να γίνουν ακριβέστερες μετρήσεις, φαίνεται ότι δεν αποτελούσε, καν, την πλειοψηφία." 

Εδώ πια φοβάμαι ότι η ζοφερή απαισιοδοξία για το παρόν και το μέλλον (όπου όχι μόνο δεν έχουμε καμία προοπτική να ξεπεράσουμε το 10% στον αιώνα τον άπαντα), απλώνει την σκιά της και στην αποτίμηση της δύναμης του ΕΑΜ στο παρελθόν... (ποτέ δεν καταφέραμε να πείσουμε την πλειοψηφία του λαού, έστω και μέσα απο ένα μέτωπο όπως το ΕΑΜ)

Κι αναρωτιέμαι αν, δεχόμενοι το παραπάνω πόρισμα, αξίζει τον κόπο να «το παλεύουμε» και να βασανιζόμαστε στην πορεία. Διότι έτσι, για τον καθένα απο μας που παίρνει μέρος σε τούτο το μετερίζι, με την προϋπόθεση ότι τα λόγια μας είναι γνήσια κι οι πράξεις μας αγνές και ανυστερόβουλες, το πρόβλημα καθίσταται υπαρξιακό: έχει άραγε νόημα η δράση μας σε ένα τέτοιο κόσμο; Τι πραγματικά μας παρακινεί να δρούμε όταν το αποτέλεσμα της δράσης μας είναι συνθλιπτικά προδιαγεγραμμένο; Αν ήταν έτσι, ειλικρινά θα συνιστούσα ψυχοθεραπεία (ομαδική, ή ένας προς ένα), σαν την μόνη προσωπική πια απόπειρα άμβλυνσης της οξύτητας του αδιεξόδου μας...  αλίμονο όμως, και σ’ αυτήν την περίπτωση η δυσκολία μου θα ήταν να προτείνω θεραπευτές άξιους εμπιστοσύνης...

LR. Η κομμουνιστική πολιτική σήμερα, περιλαμβανομένης της κομμουνιστικής πολιτικής στο εργατικό κίνημα, πρέπει να ξεκινά από την ρεαλιστική παραδοχή ότι η πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας δεν είναι ούτε "αθώα" ούτε "παραπλανημένη", αλλά αντίθετα, ενεργά αντιδραστική, σε ευθυγράμμιση δηλαδή με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές κοινωνίες. Και είναι τέτοια --και θα εξακολουθήσει να είναι-- στον βαθμό που αρνείται κάθε ανάληψη ευθύνης για σύγκρουση με τον ιμπεριαλο-καπιταλιστικό μηχανισμό της ΕΕ που νομοτελειακά βυθίζει τα φτωχότερα στρώματα σε πρωτόγνωρη, στην μεταπολεμική περίοδο, εξαθλίωση, αναμένοντας αν όχι "κέρδος" από τη συνέργειά της, τουλάχιστον τη διατήρηση του συγκριτικού της πλεονεκτήματος (πραγματικού ή φανταστικού) στην εγχώρια ταξική πυραμίδα. 

Όταν κυρίαρχοι παράγοντες στην διαμόρφωση της πολιτικής επιλογής είναι η τρομοκρατία, ο εκβιασμός, η κατασταλτική βία, και το ψέμα, πως μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι η πλειοψηφία δεν είναι εξ ανακλάσεως  συντηρητική (conservative by default), δηλαδή δεν είναι παθητικά συντηρητική αντί για «ενεργά αντιδραστική;» Έχει μεγάλη πρακτική και θεωρητική σημασία η παρερμηνεία  ενός παθητικού συντηρητισμού ως ενεργητικής αντιδραστικότητας. Ή μήπως δεν έχει;

LR. Η εργατική τάξη θα παλέψει, φυσικά, μιας και δεν έχει κανένα περιθώριο να μην το κάνει, και στην πάλη αυτή θα απευθυνθεί στα μικροαστικά στρώματα και θα προσπαθήσει να τα φέρει με το δικό της μέρος, κυρίως σε ό,τι αφορά την αναγκαιότητα απεμπλοκής από το αντεργατικό κολαστήριο της ΕΕ. Όμως η εργατική αυτοάμυνα (και εννοώ την περιφρούρηση της ενότητας και της διαύγειας του ταξικά ενσυνείδητου εργατικού κινήματος) είναι πρωταρχικότερο και σημαντικότερο καθήκον σε συνθήκες κρίσης από ότι είναι η "σωτηρία" όσων δεν έχουν απολύτως καμία διάθεση να σωθούν, ή έχουν ήδη αποφασίσει να "σωθούν" από τον φασισμό. Καμία θυσία λοιπόν για τους ανεμόμυλους των ελλήνων μικροαστών, καμία εκχώρηση οργανωτικής πρωτοκαθεδρίας στην θέλησή τους να χρησιμοποιήσουν τους εργάτες για να καλυτερεύσουν τις δικές τους διαπραγματεύσεις με την εθνική και διεθνή αστική τάξη, και κανένα "διάλογο" με τους ενσυνείδητους εχθρούς της εργατικής τάξης. Μόνο εκεί που υπάρχει ειλικρινής διάθεση να ακουστούμε πρέπει να σπαταλούμε την ούτως ή άλλως πολύτιμη ενέργεια του ταξικού κινήματος. 

Αν κρίνουμε ότι η «πλειοψηφία» που κατακρεουργείται ιδιαίτερα σε τούτη την περίοδο κρίσης «δεν έχει διάθεση να σωθεί», ή επιλέγει μια αντεργατική «σωτηρία», δεν απομένει άλλο παρά μια απεγνωσμένη αυτο-αμυντική πάλη του αφυπνισμένου τμήματος της εργατικής τάξης – με άλλα λόγια, τίποτε άλλο απο μια αυτοάμυνα (που εδώ εννοείται ως ενότητα και ταξική διαύγεια)  ενός ενσυνείδητου μεν αλλά για πάντα αμελητέου ποσοστού στο φάσμα που λέγεται «λαός».

Δεν νομίζω.

Τελικά, ξέρω ήδη περίπου τι είδους ενστάσεις θα αντιπαρατεθούν στο σημείωμα  αυτο. Θα μου πουν ότι προτιμώ να βλέπω την πραγματικότητα μέσα απο ροζ φίλτρα. Ότι στρουθοκαμηλίζω. Ίσως  ότι θυμίζω κάποιον ποδοσφαιρόφιλο που, για άσχετο ζήτημα, λεει: «Δεν γουστάρω ρε γαμώτο να ασχολούμαι με αρνητικά θέματα! Με πιάνει η ψυχή μου, ξενερώνω, δεν θέλω ούτε να ακούω. Από την άλλη όμως δεν υπάρχει και κάποια άλλη λύση. Εκτός κι αν μπει στις στήλες «ραντεβού τον Σεπτέμβρη» και την «κάνουμε για τίποτα βουτιές ε;»

Στις ενστάσεις, καλώς να φτάσουν,  απαντάω χωρίς προκαταβολές απλώς:

Αναπνέω...