εξαργύρωσε τον χρυσό

 

Διαβάζω ένα άρθρο στους Financial Times με τίτλο «Cash out of gold and send your kids to college» (εξαργύρωσε τον χρυσό και στείλε τα παιδιά σου στο κολέγιο), του οποίου την αρχή μεταφράζω: 

 «Ακριβώς όπως το σκυλί πού δεν γαβγίζει στην ιστορία Σέρλοκ Χολμς, η τιμή του χρυσού έχει γίνει παράξενα ανεπηρέαστη από τα συνήθη ερεθίσματα.

Η Ευρωζώνη παραμένει κλειδωμένη σε μια υπαρξιακή κρίση. Η ανάπτυξη στις ΗΠΑ και την Κίνα ξεθωριάζει, και οι κατασκευαστές πολιτικής εμφανίζονται σε σύγκρουση ή απλά ανίδεοι για το πώς να ανταποκριθούν. Εν τω μεταξύ, οι απώλειες και τα σκάνδαλα στις μεγάλες τράπεζες έρχονται στο φως σε εβδομαδιαία βάση.

Όπως ήταν αναμενόμενο , οι επενδυτές τρέχουν πανικόβλητοι. Η παγκόσμια απόδραση προς ασφάλεια έχει δει το κεφάλαιο να πλημμυρίζει τον «πυρήνα» των αγορών κρατικών ομολόγων, οδηγώντας τις αποδόσεις προς τα κάτω σχεδόν σε σημείο εξαφάνισης. Εντωμεταξύ, παρά την καταιγίδα της οικονομικής αστάθειας, η τιμή του χρυσού παραμένει «ατάραχη». Το γεγονός είναι ότι την τελευταία χρονιά ο χρυσός σε μπάρες συμπεριφέρεται όπως κάθε "επισφαλές" (“risk on”) επενδυτικό στοιχείο» (Peter Tasker).

O αρθρογράφος στην συνέχεια σημειώνει ότι αυτό είναι κατανοήσιμο διότι σε όλες τις εποχές ο χρυσός λειτουργούσε σαν εναλλακτική λύση "αποθήκευσης αξίας", ειδικά σε κρισιακες περιόδους που εγκυμονούσαν «κίνδυνους». Ωστόσο,   παρατηρεί κάτι που «δεν του αρέσει να ομολογεί», όπως λεει ο ίδιος: αυτές οι εποχές ανήκουν προ πολλού στο παρελθόν.

Γιατί, λοιπόν, το «χρυσό σκυλί» παραμένει σιωπηλό; Ένας πιθανός λόγος είναι ότι η τιμή έχει γίνει απλά πάρα πολύ «πλούσια», μας εξηγεί.  Ένας απο τους μεγαλύτερους όγκους του κεφαλαίου επενδύεται σε χρυσό, πράγμα που είναι ένδειξη της ανασφάλειας που επικρατεί στις αγορές. Παρά ταύτα, η ανταλλακτική αξία του χρυσού, όπως και κάθε άλλου χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου, είναι ευάλωτη στα καπρίτσια της αγοράς.

Η τρέχουσα ανοδική αγορά είδε την αύξηση των τιμών χρυσού από 280 δολάρια την ουγκιά σε 1.900 δολάρια, μέσα σε 10 χρόνια. Αυτό όμως θυμίζει το ιστορικά υψηλό σημείο του 1981, μετά το οποίο ξεκίνησε μια 20-ετής κατιούσα ροπή (α «bear market» - αγορά αρκούδας»), η οποία οδήγησε σε απώλεια του 80 % σε πραγματική αξία.  Τα ιλιγγιώδη ποσά που αντιστοιχούν στην ανταλλακτική άξια του χρυσού τώρα δεν είναι ατύχημα, πλην όμως, μια ανοδική αγορά της κλίμακας αυτής απαιτεί ευρεία δυσπιστία των άλλων χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων, του τραπεζικού συστήματος, του ίδιου του καπιταλισμού. Εντωμεταξύ, είμαστε δώδεκα χρόνια σε μια παγκόσμια «αγορά αρκούδας» σε μετοχές. Είναι λοιπόν ο χρυσός το καταφύγιο που προσφέρει προστασία από την αναταραχή των αγορών; Όχι βέβαια.

Έτσι, με μια δόση Αγγλοσαξονικού χιούμορ, ο αρθρογράφος καταλήγει σε μια συμβουλή για εκείνους που είναι νευρικοί κι ανήσυχοι με τις χρηματιστικές αγορές: «πρέπει να εξαργυρώσεις τον χρυσό, να πάρεις ένα ωραίο σπίτι, να προσλάβεις μερικούς εργάτες, να στείλεις τα παιδιά σου στο κολέγιο (ιδιωτικό εννοεί), να τρως μεγάλα πρωινά».
***********

Νομίζω ότι είναι προφανές ότι το άρθρο αυτό δεν απευθύνεται στο τμήμα του βρετανικού πληθυσμού που όχι μόνο χρυσά δόντια δεν έχει να εξαργυρώσει αλλά ούτε δόντια να φαει το πενιχρό γεύμα της ημέρας που δεν μοιάζει καθόλου με το πρωινό που αρθρογράφος έχει υπόψη του. Δν απευθύνεται στο τμήμα του πληθυσμού που είναι βυθισμένο στην αθλιότητα και στην Βρετανία.

Όσο για την Ελλάδα, ο «συρμός» εξαργύρωσης του χρυσού υπήρξε γεγονός. Έχουν παει βέρες, δακτυλίδια, σκουλαρίκια, οικογενειακά κειμήλια και δεν ξέρω τι άλλο σε καρχαρίες που έχουν προθυμοποιηθεί να αφανίσουν απο τον εξαθλιωμένο οτιδήποτε «χρυσίζει» που έχει απομείνει στα χέρια, στο στόμα του και οπουδήποτε αλλού. Έχοντας είδη αφαιρέσει απο τον ίδιο την δυνατότητα, όχι να ζήσει αξιοπρεπώς, αλλά απλώς να επιβιώσει. Και την ώρα που οι χρηματιστές αγωνιούν για τα μυθικά αποθέματα κεφαλαίου που έχουν μαζώξει καταγδέρνοντας και κατακαίγοντας τον κόσμο απανταχού και, κατά ειρωνεία, ψάχνουν να βρουν οικίες πολυτελείας για «επένδυση» (buy a nice house, όπως μας συμβουλεύει ο παραπάνω) και «ακίνητα» σε τιμές σφαγείου, το κακομοίρικο νοικοκυριό εδωπέρα δανείζεται για να πληρώσει χαράτσια μην τυχόν και χάσει και το σπίτι του, αν ήδη δεν το έχει χάσει ή βγάλει «στο σφυρί»,   το σπίτι που απειλούν να του αρπάξουν αν δεν πληρώσει τους φοροληστες.    Αντί να στείλει τα παιδιά του στο ιδιωτικό κολέγιο, ο φουκαράς εδώ, όχι μόνο επιλογή παιδείας δεν έχει, αλλά ούτε να δώσει πρωινό στα παιδία πριν πανε στο σχολιό, όπου  κάποια λιποθυμάνε στην τάξη απ’ την πείνα. 

Να πω και κάτι άλλο, σε ποιο αισιόδοξο τόνο. Κάπου-κάπου, όταν οι καπιταλίστες δημοσιοποιούνε αυτά που λενε ο ένας στον άλλο, ή αυτά που λενε οι ειδικοί που έχουν έμμισθους στην υπηρεσία τους, μια παράπλευρη απώλεια είναι ότι ακούμε κι εμείς εδώ κάτω... Και τι ακούσαμε τώρα; Ότι οι καπιταλίστες δεν έχουν λύση στο πρόβλημα που δημιουργούν, « δεν έχουν ιδέα», όπως αληθώς γράφει ο παραπάνω αρθρογράφος. Ότι η αγορά τους δεν μπορεί να τους σώσει ή και να τους δώση αίσθηση ασφάλειας, ούτε αυτή του χρυσού. Κι έχουν πολλά να χάσουν. Και φοβούνται. Ότι δεν είναι τόσο ισχυροί και παντοδύναμοι, δεν είναι τόσο δαιμόνιοι και πανούργοι. Και τελικά δεν είναι εξυπνότεροι απο την εργατική τάξη, αρκεί μόνο αυτή να καταλάβει την σοφία της που βρίσκεται κρυμμένη στο αχρησιμοποίητο ρεζερβουάρ στον χώρο της.

Και κάτι άλλο. Μηπως είναι αντίφαση να παραδεχόμαστε ότι ενώ στον οικονομικό τομέα, που δεν κρύβεται, είναι ανεπαρκέστατη η αστική τάξη, στον πολιτικό τομέα είναι ακατανίκητη; Ακατανίκητη όχι, δεν είναι. Αρκεί να καταλάβουν οι εργάτες ότι αυτό που περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο κάνει τους αστούς πανίσχυρους είναι η απατηλή πεποίθηση των εργατών ότι οι αστοί είναι πανίσχυροι. Κάποιος σοφός είπε ότι ο τρόπος με οποίο ορίζεις την πραγματικότητα επηρεάζει την πραγματικότητα. Άλλαξε τον! Τουλάχιστον σαν φιλοσοφική στάση, σαν αρχή.