"Monopoly Empire"

Πρόκειται για μια κλασική περίπτωση «αφομοίωσης» [co-option] από το καπιταλιστικό σύστημα που... καταπίνει με τον τρόπο μιας μαύρης τρύπας τις περισσότερες από τις προσπάθειες να του  αντιταχθούν, και τις αφοδεύει από την άλλη άκρη ως νέους και συχνά πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να υπερασπιστεί το σύστημα...

***

Ένα σημάδι της χυδαίας οικονομικής κουλτούρας της εποχής μας είναι η πρόσφατη έκδοση από την Hasbro του παιχνιδιού "Monopoly Empire" βασισμένο στο γνωστό παιχνίδι "Monopoly", που παρηγαν μαζικα το1935 οι Parker Brothers, σήμερα θυγατρική της Hasbro. Η νέα έκδοση μπορεί να παίζεται σε τριάντα λεπτά και έχει σχεδιαστεί για να αφαιρέσει την τριβή από το παιχνίδι, ενώ εξυμνεί το σύγχρονο εταιρικό σύστημα. Οι παίκτες συγκεντρώνουν εμβληματικές μάρκες πολυεθνικών, όπως η McDonalds, η Coca - Cola, η Nestle, και η Samsung, και προσθέτουν στον επιτραπέζιο πίνακα του παιχνιδιού «πύργους» σε έναν αγώνα δρόμου για την κορυφή. Οι παίκτες δεν εγκαταλείπουν πλέον το παιχνίδι λόγω πτώχευσης. Ο στόχος είναι απλά να χτίσουν την μεγαλύτερη φίρμα μονοπωλιακής αυτοκρατορίας. 

Το παιχνίδι Monopoly είχε βασιστεί αρχικά στη μορφή του αντι-καπιταλιστικού παιχνιδιού ‘Landlord’ [ενοικιαστής-σπιτονοικοκύρης], το οποίο κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας από την Elizabeth Magie, οπαδό του Henry George, το 1904 και σχεδιάστηκε για να δείξει πώς οι ιδιοκτήτες ενοικιαζόμενων κτιρίων άρπαζαν πλούτο και χρεοκοπούσαν τον λαό. Η Magie το περιέγραφε ως ένα παιχνίδι με στόχο την άσκηση κριτικής «στην συσσώρευση του πλούτου».  Τα τετράγωνα του παιχνιδιού είχαν εμπνευσμένα ονόματα όπως «Lord Blueblood Estate» [ακίνητα του Λόρδου Γαλαζοαίματου] κτλ. Υπήρχαν επίσης εναλλακτικοί κανόνες που προωθούσαν τις αρχές του Henry George.

Ο πρώτος γνωστός παίκτης και υπέρμαχος του παιχνιδιού ήταν ο Scott Nearing, που αργότερα έγινε ένας τακτικός αρθρογράφος στο Monthly Review, κι οποίος ήταν σοσιαλιστής και κατέκρινε τον μονοπωλιακό καπιταλισμό, επηρεασμένος από τις ιδέες των Μαρξ, Henry George, και Veblen. Στην πρώτη δεκαετία του εικοστού αιώνα, ο Nearing ζούσε στο Arden, Delaware, μια κοινότητα οργανωμένη κατά τα πρότυπα του Henry George, όπου η Magie ήταν τακτικός επισκέπτης. Είναι πιθανό ότι τον εισήγαγε στο παιγνίδι, μαζί με άλλους κατοίκους της κοινότητας. Ο Nearing έφερε το παιχνίδι του ‘Landlord’ στους μαθητές του στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνιας (Wharton School of Finance and Swarthmore College), όπου δίδασκε οικονομικά και Κοινωνιολογία από το 1908 έως το 1915, και όπου το χρησιμοποιούσε για να ξεσκεπάζει τις αδικίες του συστήματος, όπως θα επιθυμούσε και η Magie, το οποίο σύντομα έγινε γνωστό ως «Monopoly ». Ο Nearing απολύθηκε από το Wharton School το 1915 για την ειλικρινή υποστήριξη του εργατικού κινήματος και την κριτική του στον καπιταλισμό, δίνοντας έναυσμα στην πιο διάσημη περίπτωση εκείνης της εποχής που σχετιζόταν με ακαδημαϊκές  ελευθερίες. Οι Κουέϊκερς στην περιοχή του Atlantic City πήραν αργότερα το παιχνίδι και έδωσαν τοπικά ονόματα ιδιοκτησιών στο ταμπλό του παιχνιδιού. Ήταν αυτή η έκδοση του παιχνιδιού που ένας άνεργος πλασιέ , ο Charles Darrow, αντέγραψε και πούλησε στην Parker Brothers (η οποία επίσης αγόρασε την πατέντα από την Magie για $ 500 ). Ο Darrow, ο οποίος έλαβε ένα μέρος των εσόδων από την πώληση κάθε παιχνιδιού, έγινε εκατομμυριούχος.

Είναι λοιπόν σημάδι των καιρών ότι σε μια περίοδο που για άλλη μια φορά χαρακτηρίζεται από βαθιά οικονομική στασιμότητα και αύξηση της μονοπώλησης, που θυμίζει τη δεκαετία του 1930, η Hasbro δημιουργεί την νέα έκδοση του κλασικού παιχνιδιού, Monopoly Empire, με βάση φετιχοποιημένες εμπορικές ταμπέλες της σύγχρονης εταιρικής [corporate] εμπορευματικής οικονομίας ( Βλ. Edward J. Dodson, «How Henry George’s Principles Were Corrupted into the Game Called Monopoly,”, " HenryGeorge.org, Δεκέμβριος 2011).

Μεγάλο μέρος αυτής της ιστορίας του παιχνιδιού, Monopoly, συμπεριλαμβανομένης και της προέλευσής του από το παιχνίδι ‘Landlord’, εξήγησε πριν από τρεις δεκαετίες σε αυτό το περιοδικό o φίλος μας, μαρξιστής φιλόσοφος Bertell Ollman (“In Search of Critical Games,” Monthly Review, Σεπτέμβριος 1983), δημιουργός ο ίδιος του παιχνιδιού “Class Struggle.” [ταξική πάλη]. Ζητήσαμε λοιπόν απο τον Bertell τις σκέψεις του σχετικά με την εξέλιξη από το ‘Monopoly’  στο υπερ-αρπακτικό ‘Monopoly Empire’. Ο Bertell απάντησε: «Αυτό που της διαφεύγει [της Mary Pilon στο άρθρο της "Monopoly Goes Corporate", New York Times, 24 Αύγουστου, 2013] είναι το πώς ένα καλό σοσιαλιστικό παιχνίδι έγινε ένα καλό καπιταλιστικό παιχνίδι τόσο εύκολα .... Πρόκειται για μια κλασική περίπτωση «αφομοίωσης» [co-option] από το καπιταλιστικό σύστημα που... καταπίνει με τον τρόπο μιας μαύρης τρύπας τις περισσότερες από τις προσπάθειες να του  αντιταχθούν, και τις αφοδεύει από την άλλη άκρη ως νέους και συχνά πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να υπερασπιστεί το σύστημα... . Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το μόνο όνομα  που θα σκεφτόμουν να δώσω στο επιτραπέζιο παιχνίδι μου ήταν Class Struggle [ταξική πάλη]...Και στο μέτρο κατά το οποίο το άρθρο των New York Times αναφέρεται στην προέλευση του παιχνιδιού [Monopoly] δεν κάνει οποιαδήποτε μνεία στην « ταξική πάλη» (στο αληθινό πράγμα). Η Pilon συμβάλλει επίσης με πιο ήπιο και «λογικό» τρόπο στους ίδιους γενικούς πολιτικούς στόχους των φίλων ιδιοκτητών του «Monopoly».

Monthly Review (translation Red Rock Views)