Ανθρωπιστική Κρίση

Η αντιμετώπιση της "Ανθρωπιστικής Κρίσης" δεν λειτουργεί παρά σαν αναλγητικό που καταπραΰνει το σύμπτωμα αλλά δεν δεν καταπολεμά το αίτιο της πάθησης, ή άλλως, δεν είναι άλλο απο μια βαλβίδα εκτόνωσης της δυσαρέσκειας των φτωχών που συμπιέζονται στην κατώτερη βαθμίδα εξαθλίωσης.
Μα και οι εμπνευστές του αναλγητικού αυτού θα ομολογούσαν ότι το ζητούμενο είναι να πουν οι αποδέκτες του, κι εμείς μαζί τους "κι αυτό κάτι είναι". Καθόλου τυχαίο ότι οι κυβερνώντες έχουν πάψει να μιλούν για καπιταλιστική κρίση, για την οποία βέβαια δεν υπάρχει καπιταλιστική λύση, ενώ  συνάμα μιλούν γενικά για αντιμετώπιση της λιτότητας μόνο μέσω του περάσματος από οικονομική κατάθλιψη σε ανάκαμψη - πάντα με καπιταλιστικούς όρους.

Αυτό που κάνουν οι σημερινοί κυβερνήτες μας θα το έκαναν κι οι χτεσινοί. Άλλωστε υπάρχει στρατηγική συμφωνία για την αντιμετώπιση της ακραίας φτώχειας [δείτε σχετικό άρθρο στον Ριζοσπάστη σήμερα] κάτι που ήδη γίνεται και στις χώρες που "ενοχλούνται"  με την υπερβολή στην αλλοπρόσαλλη επικοινωνιακή ρητορική της κυβέρνησης, η οποία χρησιμοποιεί τον όρο "ανθρωπιστική κρίση" (humanitarian crisis) τον οποίο επιφυλάσσουν οι εταίροι για περιγραφή ακραίων καταστάσεων που προξενούνται από πολέμους ή φυσικές καταστροφές. 

Η πολιτική αντιμετώπισης της ακραίας φτώχειας δεν είναι κάτι νέο για τις αναπτυγμένες Ευρωπαϊκές χώρες. Με συστήματα πρόνοιας που έχουν ιστορία δεκαετιών την διαχειρίζονται. Βεβαίως παντού στην Ευρώπη, και επέκεινα, η φτώχεια εντείνεται και απλώνεται, και πολλοί άνθρωποι γλιστρούν μέσα απ' το δίκτυ πρόνοιας για να καταλήξουν σε αθλιότητα. Όμως, παρά το άγριο νεοφιλελεύθερο  κουτσούρεμα που έχουν υποστεί στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, τα συστήματα πρόνοιας δεν έχουν εντελώς καταργηθεί και ούτε πρόκειται ποτέ να καταργηθούν ολοσχερώς. Κι αυτό όχι  από φροντίδα για τους πολίτες τους, αλλά από φόβο για το πως θα αντιδράσουν σε περίπτωση πλήρους κατάργησης τους. 

Στην Έλλάδα, ενώ το σύστημα πρόνοιας είναι ακόμα ένα αρρωστημένο αστείο, οι φτωχοί ξαφνικά επιβαρύνονται με τέτοιας αγριότητας φορολογία η οποία απο μόνη της προκαλεί και αυξάνει ανυπόφορα την φτώχεια τους. 

Εν προκειμένω,  η εν λόγω  πολιτική  του Σύριζα εμπίπτει μέσα στην στρατηγική του κεφαλαίου που μόνιμα αξιολογεί τα όρια αντοχής και ανοχής των κοινωνικών στρωμάτων τα οποία υποφέρουν με την μεγαλύτερη ένταση τα αποτελέσματα της νεοφιλελεύθερης πολιτικής,  την σκυτάλη της οποίας πολιτικής, παρεμπιπτόντως,  παίρνει τώρα στα χέρια του ο Σύριζα, ως κύριος κορμός της σημερινής κυβέρνησης. Ο στόχος δεν είναι άλλος απ' το ν' αποτραπούν απρόβλεπτες για το σύστημα συνέπειες. 

Η τεχνική εφαρμογής αυτής της πολιτικής στοχεύει στην υλοποίηση της με τον πλέον οικονομικό τρόπο. Πράγμα που σημαίνει στήριξη με το ελάχιστο δυνατόν κόστος μόνον αυτών που πέφτουν σε επίπεδο φτώχειας χαμηλότερο απο αυτό που επιτρέπει την αυτοσυντήρηση τους. Αφορά δηλαδή αυτούς που βρίσκονται σε τέτοιο αδιέξοδο   όπου οι μόνες εναλλακτικές που τους προσφέρονται είναι να λειτουργήσουν παραβατικά (πχ κλέβοντας ή ζητιανεύοντας για να ζήσουν), να εξεγερθούν ή να αυτοκτονήσουν.

Φυσικά, είναι οφθαλμοφανές στους σφυγμομέτρες της αθλιότητας ότι όλοι  οι φτωχοί δεν είναι εξίσου φτωχοί. Ένα διαβολικό στοιχείο αυτής της πρακτικής είναι η έμπνευση να χρηματοδοτείται το κόστος συντήρησης των εξαθλιωμένων απο τα φτωχότερα στρώματα που ακόμα δεν έχουν πέσει στο επικίνδυνο για το σύστημα επίπεδο αθλιότητας. Οι φτωχοί να χρηματοδοτούν τους φτωχότερους, οι εργαζόμενοι τους άνεργους, και πάει λέγοντας. Μόνο αυτοί που εκμεταλλεύονται άλλους, αυτοί που "ανθίζουν" οικονομικά και σε περιόδους κρίσης, τα αρπακτικά εν ολίγοις, δεν καλούνται να αποχωριστούν έστω και κλάσμα απο την λεία τους. 

Αλλά πιο διαβολικό στην υπόθεση αυτή είναι ότι αυτοί που πέφτουν στο επίπεδο της ακραίας φτώχειας γίνονται δέκτες ενός είδους ελεημοσύνης και τοιουτοτρόπως μετατρέπονται σε επαίτες, οι οποίοι θα πρέπει να είναι και ευγνώμονες που δεν εγκαταλείπονται στην "μοίρα" τους απο το ελεήμον κράτος. Καλούνται να πληρώσουν σε είδος την ελεημοσύνη που λαμβάνουν. Το "είδος" αυτό που ανταλλάσσεται με "έλεος" είναι  η πειθηνιότητα τους σε σχέση με το κράτος - "δεν δαγκώνεις το χέρι που σε ταΐζει" - η οποία βέβαια πρέπει να συνδυάζεται με αρρωστημένο ηθικό. 

Αντί της υπόσχεσης για ένα μόνιμο σύστημα πρόνοιας, που πρέπει να θεωρείται δικαιωματικό εφόσον σε κάθε περίπτωση προέρχεται απο την φορολόγηση της εργασίας, έχουμε μια περιστασιακή αντιμετώπιση "ανθρωπιστικής κρίσης" που πλασσάρεται ως κρατική ευσπλαχνία προς κοινωνικά αδύναμους. 

Για την ακρίβεια,  πρόκειται για παροχή μιας ημικρατικής φιλανθρωπίας (μπορεί να συνδυαστεί με συνεισφορά μη κυβερνητικών φορέων) σαν απάντηση στην ανάγκη παροχής μιας δημόσιας πρόνοιας, και τέτοιας που να προστατεύει τον πολίτη απο πτώση σε εξευτελιστική αθλιότητα.  Ο λόγος για τον οποίο συσχετίζεται αυτό το πρακτικά μίζερο και αισχρό υποκατάστατο πρόνοιας με την "ανθρωπιστική κρίση" είναι ότι επιτρέπει την απόσυρσή του όταν κριθεί ότι η φτώχεια δεν έχει πλέον χαρακτήρα "ανθρωπιστικής κρίσης".

***

Η πρόνοια, κατά πολύ περισσότερο απο όποια οικονομική ανάπτυξη ενός κράτους, είναι αυτό που κάνει την διαφορά μεταξύ πολιτισμού και βαρβαρότητας. Και πως τώρα  αρέσει σ' όλους αυτούς που συναινούν ή συνεργούν στην ώθηση της χώρας απο βαρβαρότητα σε αγριότητα, να μας θυμίζουν πως κάποτε ήταν λίκνο πολιτισμού! Και πως συμβαίνει να είναι οι ίδιοι που μας παροτρύνουν να φιλάμε το χέρι μισανθρώπων που φορούν μουτσούνα φιλανθρώπων...