Ένα Είδος «Εξαγωγής» απο την «υπαρκτή» Κούβα Χωρίς Άλλο Όμοιο του

Πρόσφατα αναφέρθηκα σ’ ένα δείγμα θλιβερής δημοσιογραφικής κατάντιας που μ’ ένα υποβολιμαίο  λεκτικό συνειρμό επιχειρεί τον υπαινιγμό ότι ο πανάθλιος «υπαρκτός» καπιταλισμός που βιώνουμε έχει σχέση με τον υπαρκτό (σοσιαλισμό). Είναι βέβαια σύμπτωμα οξείας παράκρουσης το να εξομοιώνει κάποιος τον σοσιαλισμό που γνωρίσαμε, με όσα κουσούρια κι αν είχε, με την παντελή αθλιότητα που φέρνει αυτή η πρωτόγνωρη επίθεση της ντόπιας αστικής τάξης, σε συμμαχία με τους διεθνείς πάτρωνες της, κατά του υπόλοιπου πληθυσμού, αλλά με ιδιαίτερη μανία εναντίον των εργαζόμενων. Και για να προασπίσει τι; Τα συμφέροντα της. Τα συμφέροντα μιας τάξης βυθισμένης στον συσσωρευμένο πλούτο που έχει αποκτήσει χύνοντας και πίνοντας αίμα. 

Να συγκρίνουμε πως αντιμετωπιζόταν η δημόσια υγεία στον υπαρκτό με τι; Με το σημερινό αίσχος αυτής της χώρας (που δεν θεωρείται ακόμα τριτοκοσμική) όπου οι άνθρωποι που δεν εχουν πλούτο πεθαίνουν γιατί δεν εχουν να αγοράσουν τα στοιχειώδη, μεταξύ των οποίων και φάρμακα; Ας  τ' αφήσουμε... Ένα μόνο θέμα θα μας απασχολήσει εδώ. Όταν εμείς αναφερόμαστε στον «υπαρκτό σοσιαλισμό», φυσικά, δεν έχουμε κατά νου κάτι που έχει εκλείψει. Ο σοσιαλισμός υπάρχει ακόμα, όχι μόνο στην συνείδηση των εκμεταλλευομένων απο την οποία δεν θα ξεριζωθεί όσο υπάρχει εκμετάλλευση ανθρώπου απο άνθρωπο. Υπάρχει και σαν σύγχρονο μοντέλο κοινωνίας. Είναι η Κούβα.  

Και άραγε με ποιά χώρα να συγκριθεί στο θέμα της υγείας η σημερινή, «απειροελάχιστη» Κούβα που εξακολουθεί ν' αντιστέκεται, ακριβώς μέσα στο ανοιχτό στόμα του θεόρατου τέρατος;

Τον ίδιο καιρό που ο ιμπεριαλιστική παγκοσμιοποίηση σημαίνει αρρώστιες, πείνα και θάνατο για την πλειοψηφία της ανθρωπότητας , ο διεθνισμός της Κούβας σημαίνει μια μοναδική και καταπληκτική προσπάθεια μια μικρής χώρας να βοηθήσει εκεί που μπορεί καλύτερα απ’ όλους. Στον τομέα της υγείας. 

Στο άρθρο 'Κούβα: Η Νέα Παγκόσμια Ιατρική'[1] του Don Fitz (μέρος της αφήγησης του οποίου παρουσιάζεται περιληπτικά  παρακάτω) γίνεται εκτενής αναφορά στην προσπάθεια της Κούβας να «εξάγει»... υγεία σε χώρες που εχουν σοβαρότατα προβλήματα στον τομέα αυτό, και όχι μόνο, και να το κάνει χωρίς όρους εκμετάλλευσης. Αυτή η «απειροελάχιστη» Κούβα, με τον «υπαρκτό σοσιαλισμό» της, χωρίς υπερβολή, σήμερα αναδομεί την έννοια της ιατρικής στη Λατινική Αμερική, την Καραϊβική, την Αφρική, την Ασία και τα νησιά του Ειρηνικού, όπου αναπτύσσει διμερείς συμφωνίες με χώρες για να επανεξετάσουν, να επανασχεδιάσουν, και αναδημιουργήσουν το σύστημα ιατρικής περίθαλψης.

 Για μια απλή περιγραφή των περιπτώσεων στις οποίες η Κούβα έχει παράσχει βοήθεια σε άλλες χώρες χρειάζονται, κι εχουν γραφεί, βιβλία και τόμοι. Μερικά μόνο παραδείγματα φέρνουμε εδώ.

Το ήθος της κοινωνίας τους φαίνεται απο την αφιλόκερδη και ανιδιοτελή δέσμευση των γιατρών της να μετατρέψουν το λειτούργημα τους  σε αγώνα  και τον αγώνα σε λειτούργημα.

 ***

Από το 1961, πάνω από 124.000 επαγγελματίες της υγείας έχουν εργαστεί σε πάνω από 154 χώρες. Το 2009, 24 τοις εκατό των 70.000 γιατρών της Κούβας συμμετείχαν σε «μπριγάδες» υγείας σε διεθνείς "αποστολές".

Οι Κουβανοί επαναστάτες γιατροί έχουν παράσχει επίσης ανακούφιση στην Ουκρανία μετά την κατάρρευση Τσερνομπίλ το 1986 , τη Σρι Λάνκα μετά το τσουνάμι του 2004, και το Πακιστάν μετά το  σεισμό του 2005. Η Κούβα έχει συνάψει συμφωνίες με το Λάος, το Κιριμπάτι, τις Νήσους Σολομωντος, την Παπούα Νέα Γουινέα, Βανουάτου, και αλλού. Μέχρι το 2008, εκτός από τα 11 εκατομμύρια στην ίδια τους τη χώρα, κουβανοί γιατροί παρείχαν ιατρική περίθαλψη για πάνω από 70 εκατομμύρια ανθρώπους. Σχεδόν 2 εκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο, πολλοί από τους οποίους κατά πάσα πιθανότητα ήταν παιδιά όταν έλαβαν βοήθεια, οφείλουν τη ζωή τους στην  διαθεσιμότητα και παροχή των ιατρικών υπηρεσιών της Κούβας .

Η Βενεζουέλα έχει αναπτύξει στενότερους δεσμούς με την Κούβα από ότι  οποιαδήποτε άλλη χώρα και έχει λάβει τη μεγαλύτερη βοήθεια από αυτήν. Πάνω από 14.000 κουβανοί γιατροί πήγαν στη Βενεζουέλα το 2009 λ.χ., για να προσφέρουν  ιατρικό λειτούργημα αλλά και ιδιαίτερα βαθιές γνώσεις σχετικά με τις κοινωνικές σχέσεις που κρύβονται κάτω από την ιατρική. Μέχρι σήμερα, η Βενεζουέλα είναι η μόνη χώρα που προσπάθησε να επαναλάβει το κουβανικό μοντέλο σε εθνική κλίμακα.

Στο  σεισμό που έπληξε το Περού, το 2007, πάνω από 500 Περουβιανοί έχασαν τη ζωή τους, και 1.042 τραυματίστηκαν και πάνω από 100.000 έμειναν άστεγοι. Η πρώτη διεθνής βοήθεια που έφτασε εκεί ήταν η Μπριγάδα από την Κούβα, με φάρμακα, ιατρικό εξοπλισμό και σκηνές για εξετάσεις και χειρουργικές επεμβάσεις. Οι σκηνές και το νοσοκομείο έκτακτης ανάγκης των Κουβανών γιατρών στέγασαν 1.980 εγχειρήσεις, έκαναν 30.734 διαγνωστικές εξετάσεις, και εκτέλεσαν 151.454 θεραπευτικές αγωγές. Η βοήθεια από την περουβιανή κυβέρνηση έφτασε μόνο όταν κατέφθασαν κι οι κάμερες τύπου στην περιοχή - αρκετά αργότερα...

Είναι φυσικό ότι η Κούβα δεν μπορεί να «εξάγει» πλήρως το δικό της μοντέλο Ιατρικής περίθαλψης - απο τα πλέον προηγμένα στον πλανήτη. Η υγεία στην Κούβα, είναι μια πραγματικότητα που δείχνει επίσης πως και γιατί η Κουβανέζικη Επανάσταση είδε την ισότητα στην απασχόληση, το εισόδημα, την εκπαίδευση, την ιατρική περίθαλψη, σαν αναπόσπαστα μέρη ενός συνόλου. Το  θεμέλιο των ιατρικών επιτευγμάτων της Κούβας είναι ένα σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας, που δίνει προτεραιότητα στην πρόληψη και έλεγχο της επιστημονικής έρευνας των αναγκών υγείας του πληθυσμού. Έτσι, η εξαφάνιση του αναλφαβητισμού ήταν ζωτικής σημασίας και βασική προϋπόθεση για τα κουβανικό  ιατρικά επιτεύγματα. Το μοντέλο της Κούβας είναι δύσκολο να «εξαχθεί» σε μια χώρα όπου πολλοί δεν μπορούν να διαβάζουν και να γράφουν.

Όταν οι Κουβανοί γιατροί προετοιμάζονται να ενταχθούν σε μια Μπριγάδα υγείας σε άλλη χώρα, διδάσκονται σεβασμό του πολιτισμού της, αντί της νοοτροπίας επιβολής των δικών τους κοινωνικών αξιών.

Θα μπορούσε άλλη χώρα να προσφέρει κάτι ανάλογο με τον τεράστιο όγκο της Κουβανικής  διεθνούς βοήθειας, αν υπολογιστεί με βάση τον αριθμό των ομάδων έκτακτης ανάγκης που αποστέλλονται, των γιατρών που εργάζονται στο εξωτερικό, των ιατρικών θεραπειών που  παρέχονται, ή τον αριθμό απο ζωές που εχουν σωθεί; Φαινομενικά, ναι, εάν μια χώρα θα μπορούσε να επαναλάβει τις προσπάθειές της Κούβας και να αφιερώσει τους απαιτούμενους πόρους για να το κάνει. Στο ερώτημα αυτό, η θέση του άρθρου του Don Fitz είναι ότι ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ήταν  σε θέση να παρέχουν το ίδιο επίπεδο βοήθειας, ακόμη και αν το ήθελαν. Η ποσότητα της βοήθειας που παρέχει η Κούβα προϋποθέτει τις κοινωνικές σχέσεις της ιατρικής που ενσωματώνονται στο μοντέλο ιατρικής της. Η κατανόηση της διεθνούς επιτυχίας της Κουβανικής Ιατρικής απαιτεί την αντίληψη της, όχι τόσο ως μιας  ποσότητας υλικών πραγμάτων, αλλά ως μια δυναμική διαδικασία με γνώμονα την ανθρώπινη ανάπτυξη. Βασίζεται στη συνειδητοποίηση ότι η υγειονομική περίθαλψη είναι ένα ανθρώπινο δικαίωμα και ταυτόχρονα κάτι που οι ίδιοι οι άνθρωποι ορίζουν και οικοδομούν προσαρμόζοντας τεχνικές και γνώσεις σ ένα πολιτισμό που είναι δικό τους δημιούργημα.

Cuba: The New Global Medicine του Don Fitz (στο Monthly Review, 2012, Volume 64, Issue 04 (September)