baldness

***

 image The Nostalgia of the Poet Giorgio de Chirico

Back in the days of scorched poetry, my heady heroes thumped noisily at the edge of lyricism - their lysergic shadows in and out of the wealthy salons, bowed to applaud and pressure; their lines split to double or treble meanings like forks jammed into the brain of a dead bull - I had no problem in learning to walk.

It started when it occurred to me that I would never find words equivalent to the up-in-smoke, standing outside, on the wrong side of the curtain. Inside my thorax, love sang with timbres of excitement evoking birds hurtling below the ceiling of a lunatic’s room, failing to see the gap in the window…

Once aware of one’s blinkers, what does one do? The suggestion came from Plato, I believe, who was the first to say that in order to truly experience you must sweep away all prejudice and to convey it you must use your tongue as a broom. After discarding almost everything, I got nothing for nothing.

I went back and rummaged in the garbage bin to salvage what I could. It stank, stuck in my fingers, inconsumable. I was prepared to sell games, my body, to delete old inscriptions on my skin and zap phantoms of daddy in my head. What I couldn’t foresee was that I’d get sick with all that jazz.

These are blank times to live in. He who helps no one but himself is the morally unencumbered model. I don’t fit. I find it much easier to undermine than help myself. Hence, I treated literacy as a form of self-vandalism (it always is, only, I made it obvious). It wouldn’t be such a novel idea now.

Silence could never be my style either, I know that. While I’m awarded the prize, these realisations feel like an artificial light illuminating my head. Now, if hair were ideas, I'd feel a greater need to borrow a hat and might not be so proud of my baldness. 

Is that the case? I let my idiocy speak for itself.

Ειναι σχεδόν μεσημέρι...

Ειναι σχεδόν μεσημέρι. Έχω αρχίσει να πεινάω και αναρωτιέμαι τι να φτιάξω να φάω.

 Η μαγειρική, κατά κάποιο τρόπο, είναι σαν την πολιτική. Αν δεν έχεις τα απαραίτητα συστατικά δεν μπορείς να μαγειρέψεις, όσο καλό Τσελεμεντέ και να έχεις. Με ελλειπή συστατικά, οι εκδοχές είναι ή να φτιάξεις ενα άνοστο, ανιαρό γεύμα, ή, πολύ χειρότερα, να καταλήξεις σε "συμφορά".

Με μπαγιάτικα (ή σάπια) συστατικά, παθαίνεις δηλητηρίαση. Αν δεν εχεις καθόλου  συστατικά, απλά καταλήγεις σε πείνα. 

Μετά, είναι παντα προτιμότερο, αισθάνομαι, να τρως παρέα με αλλους - η μοναξιά στο τραπέζι συχνα καταθλίβει.

Μη το βαζεις κάτω, όμως. Το ξέρεις πως  ο τρόπος να αποφύγεις τη μοναξιά είναι να μοιράζεσαι. Να μοιράζεσαι χρόνο, χρήμα, ιδέες και, φυσικά, φαγητό. Κι αν δεν το κάνεις, δεν είναι απο τσιγκουνιά, είναι απο φτώχια, δισταγμό και φόβο...

Αλλα το ξερεις επίσης: Ένα καλό γεύμα που το έχεις μαγειρέψει με φαντασία και το απολαμβάνεις παρέα  με φίλους, σε κάνει να αισθάνεσαι όπως περιπου μετα την επιτυχημένη επανάσταση.

Μη διστάζεις λοιπον να ερθεις σε επαφη μαζι μου... Και μην διστάζεις να δοκιμάσεις κάτι καινούργιο, να το μαγειρέψεις ή και να το γευτείς,

και τελικά... 

μη σε τρομάζουν τα μαχέρια, η ζέστη και η φωτιά της κουζίνας...


✴✴✴

These brilliant images borrowed from here

✴✴✴✴✴✴✴✴✴✴

Υγ

Καλή επιτυχία αύριο!

Ευχές κα καλη δύναμη σε όσους βρεθούν εκεί!

χρυσόψαρο σε ρόδες

Το γύρο του διαδικτύου κάνει μια είδηση για ενα έξυπνο ενυδρείο που σκάρωσε μια ψηφιακή εταιρεία σχεδιασμού από την Ολλανδία (Studio DIIP). Το ενυδρειο ειναι τοποθετημένο πάνω σ' ενα όχημα-υπολογιστή που κινείται ανταποκρινόμενο στις κινήσεις του ψαριού. Το ψάρι, χρυσόψαρο στην προκειμένη περίπτωση, οδηγεί το όχημα και το πάει βόλτα στο πάτωμα του δωματίου.

Για τους ζωόφιλους να προσθέσω πως ο Thomas De Wolf, συν-ιδρυτής του Studio DIIP, εξήγησε στο BBC News πως η συσκευή λειτουργεί, καθώς και τα μέτρα που έχει λάβει για να προστατεύσει την ευημερία των ψαριών.



"Τι είναι αυτό παλι;"  μπορεί να αναρωτιέσαι, όπως εγώ... Παιχνίδι; Ποιός να το χρειάζεται; Η απορία σου, είναι και δική μου... Σε γενικότερες γραμμές, πρόκειται για ένα δείγμα του ρομπότ που εισέρχεται με σταθερά βήματα στο χώρο του νυκοκυριού.

Εγώ πάντως νομιζω πως πρόκειται για ακούσια, φιλοσοφική φάρσα.

Το χρυσόψαρο είναι συμβολισμός για τον σύγχρονο άνθρωπο.  Οδηγεί ενστικτωδώς  το όχημα της τεχνολογίας, χωρίς να ξέρει που πάει, μέσα σ' ενα αυστηρά καθορισμένο και περιορισμένο χώρο, ακολουθώντας τον σχεδιασμό του ιδιοκτήτη του οχήματος, του ίδιου του χρυσόψαρου, και του χώρου μέσα στον οποίο κινείται το όχημα. 

Σημειωτέον οτι το χρυσόψαρο, ανεξάρτητα απο το που κινείται το όχημα, δεν μπορεί να κινηθεί παρά μόνο μέσα στον ακόμα πιο περιορισμένο χώρο του ενυδρείου του.

Δεν πειράζει όμως. Ουτε μνήμη έχει, ουτε φαντασία που να το βασανίζουν με εικόνες μιας ανοικτής θάλασσας, στην οποία να κολυμπά ελεύθερο.

✴✴✴✴
Εικόνα απο εδώ οπου μπορειται να διαβάζετε περισσοτερα.

πάλι μας δουλεύει αυτός;

Ο Σαμαράς λέει πως είναι ευτυχής με τα αποτελέσματα του τεστ αντοχής, σ' οτι αφορά τις Ελληνικές τράπεζες. Τα πήγαν καλά, κατα την γνώμη του. 

Μας κοροϊδεύει πάλι;

Βάλε στοίχημα!

Ένα μεγάλο ποσοστό των τραπεζών, που υποβλήθηκαν στο τεστ αντοχής από την Ευρωπαϊκή Αρχή τραπεζών [EBA - European Bank Autoritity], απετυχε. Απο τις 123 ευρωπαϊκές τράπεζες, κατα το bbc, οι 24 απέτυχαν. Οι τράπεζες που απέτυχαν περιλαμβάνουν εννέα ιταλικές, τρεις ελληνικές και τρεις κυπριακές.

Παρά τα τρισεκατομμύρια που έχουν χυθεί στην μαύρη τρύπα τους,  οι τράπεζες γενικά στην ΕΕ δεν τα πάνε καθόλου καλά, χωρίς βέβαια αυτό να λέει και πολλά για το γεγονός οτι εξακολουθούν να κερδοσκοπούν και οι περισσότερες να κερδοφορούν.  Εντούτοις έχει ενδιαφέρον το παρακάτω σχόλιο.

✴✴✴✴✴

Oι τράπεζες πάνε μια χαρά…

[Απο to pontiki/ημεροδρόμος]

Έχοντας λάβει περί τα 200 δισεκατομμύρια βοήθεια από το 2008 μέχρι και σήμερα οι τράπεζες σύμφωνα με τα stress tests εμφανίζονται υγιείς. Γεγονός που επιβραβεύει το μεγάλο παγκόσμιο  κόλπο της εποχής: Ιδιωτικοποίηση των κερδών – κοινωνικοποίηση των ζημιών…

Για να περάσουν τα test οι τράπεζες ωστόσο κάποιοι πλήρωσαν και εξακολουθούν να πληρώνουν .Ετσι κοινωνικοποιούνται οι ζημιές για να δουλεύει το σύστημα. Το σύστημα που παράγει φτώχεια για τους πολλούς και κέρδη για τους ελάχιστους.

Δεν είναι άλλωστε μυστικό, ότι αυτήν ακριβώς την περίοδο της κρίσης οι Έλληνες δισεκατομμυριούχοι όπως και τα δισεκατομμύριά τους αυξήθηκαν. Δεν είναι μυστικό ότι

Σύμφωνα με την έρευνα της ελβετικής τράπεζας UBS πάμπλουτοι που αντιστοιχούν στο 1 εκατομμυριοστό  του πληθυσμού της χώρας κατέχουν πλούτο που αντιστοιχεί σχεδόν στο 10% του συνολικού ΑΕΠ της χώρας.    

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της ελβετικής τράπεζας «Credit Suisse» στην  Ελλάδα το πλουσιότερο 10% του πληθυσμού συγκεντρώνει το 56,1% του εγχώριου πλούτου από το 48,6% που συγκέντρωνε το 2007.

Δεν είναι επίσης μυστικό ότι σύμφωνα με τις έρευνες οικογενειακών προϋπολογισμών της ΕΛΣΤΑΤ των ετών 2008 – 2013:

Τα νοικοκυριά με μηνιαίο εισόδημα κάτω από 750 ευρώ αυξήθηκαν κατά 451,3%.

Τα νοικοκυριά που διαμένουν σε ένα δωμάτιο αυξήθηκαν κατά 41,3%.

Τα νοικοκυριά που διαμένουν σε κατοικίες μικρότερες των 40 τμ αυξήθηκαν κατά 31,3%.

Τα νοικοκυριά με κεντρική θέρμανση μειώθηκαν κατά 48,5%.

Τα νοικοκυριά χωρίς καθόλου θέρμανση αυξήθηκαν κατά 252,3%.

Η μέση μηνιαία κατανάλωση πετρελαίου θέρμανσης μειώθηκε κατά 62,5%.

Οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά 243%….

Μπορεί, λοιπόν, κανείς έχοντας υπόψη του κάποια από τα πιο πάνω στοιχεία να αντιληφθεί ποιοι πλήρωσαν το λογαριασμό…

Αυτοί πλήρωσαν το λογαριασμό σήμερα που οι τράπεζες «σώθηκαν» και επισήμως, προφανώς δεν έχουν κανένα λόγο να συμμεριστούν τις κραυγές των κυβερνητικών πανηγυρισμών. Αυτοί που πληρώνουν αυτές τις «επιτυχίες» έχουν κάθε λόγο να παρακολουθούν με ανησυχία τη συνέχεια που έρχεται, τους επόμενους λογαριασμούς που λήγουν και που πάλι θα πρέπει να πληρωθούν από τα γνωστά υποζύγια. Τους εργαζόμενους…

Γιατί μετά την επιτυχία των τραπεζών, έρχεται μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του επόμενου μήνα η τρόικα ζητώντας:

Απελευθέρωση απολύσεων στον ιδιωτικό τομέα

Απολύσεις στο Δημόσιο

Ρύθμιση του ασφαλιστικού

Αναμόρφωση στα εργασιακά

Πλειστηριασμούς ακόμη και για την πρώτη κατοικία

Με άλλα πιο απλά λόγια: ο λογαριασμός της πολιτική που με συνέπεια και επιμονή ακολουθεί η συγκυβέρνηση, είναι ανοιχτός και  για πάντα ανεξόφλητος. Για όσο τουλάχιστον συνεχίζουμε αδιαμαρτύρητα να συνεισφέρουμε στα κέρδη των ελάχιστων αναλαμβάνοντας ταυτόχρονα να πληρώνουμε και τις ζημιές τους.

✴✴✴

Πριν φανεί ο Προκρούστης

Αμ’ ετούτος;

Σαν τι να περιμένει εκεί;

Μήπως κάποια στιγμή, και σύντομα

Κάτι να γίνει;.

Μήπως ν’ ανοίξει αυτόματα η πόρτα του κλουβιού

Για να φτερουγίσει μακριά το πουλί;

Σαν τι περιμένει εκεί αυτός

Που ευχαρίστως θα έβαζε τέλος σε μιαν εξαχρειωτική κάθειρξη;

Θα τολμήσει να σπάσει αυτήν την συνήθεια

που είναι ισχυρότερη από όρκο ζωής;

Θα πάψει να κείται σε κλίνη όπου το άγχος σαγηνεύει 

Την ακινησία... πριν φανεί ο Προκρούστης;

Παιδική Φτώχια / άλλη μια πρωτιά για την Ελλάδα]

Αυτά τα παιδάκια μπορεί να μην ειχαν ποτε πρόβλημα και ...

Καλή τους τύχη!

✴✴✴✴✴

Αυτό όμως έχει και...
Σε καλό να του βγει...
✴✴✴✴✴

Μια νέα έκθεση της Unicef ​​αναφέρει ότι ο αριθμός των παιδιών που υπέπεσαν σε φτώχεια κατά τη διάρκεια της ύφεσης είναι 2,6 εκατομμύρια μεγαλύτερος από τον αριθμό αυτων που έχουν εξέλθει από αυτήν. 

Η παιδική φτώχεια έχει αυξηθεί σε 23 χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου από την έναρξη της παγκόσμιας ύφεσης το 2008, παγιδεύοντας πιθανόν μια γενιά σε μια ζωή υλικής στέρησης και περιορισμένων προοπτικών.

Η Ελλάδα και Ισλανδία έχουν τις μεγαλύτερες ποσοστιαίες αυξήσεις της παιδικής φτώχειας από το 2008. 

 Η Νορβηγία έχει το χαμηλότερο ποσοστό της παιδικής φτώχειας, στο 5,3% (από 9,6% το 2008), και η Ελλάδα έχει το υψηλότερο, στο 40,5% (από 23% το 2008). Η Λετονία και η Ισπανία έχουν επίσης τα ποσοστά παιδικής φτώχειας πάνω από 36%. Στις ΗΠΑ, το ποσοστό είναι 32%. 

Οι συγγραφείς της μελέτης συζήτησαν με ανθρώπους για τις εμπειρίες και τις αντιλήψεις τους που αφορούν την στέρησης τους, βασιζόμενοι σε τέσσερις δείκτες: ανεπαρκή χρήματα για να αγοράσουν τρόφιμα για τον εαυτό τους ή την οικογένειά τους? τα επίπεδα του άγχους? συνολική ικανοποίηση από τη ζωή? και αν τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να μάθουν και να αναπτυχθούν. 

Σε 18 από τις 41 χώρες, τα αποτελέσματα έδειξαν επιδείνωση της κατάστασης μεταξύ 2007 και 2013, αποκαλύπτοντας «αυξανόμενη ανασφάλεια και το άγχος».

Το ποσοστό των νοικοκυριών με παιδιά που δεν μπορούν να πληρώσουν ένα γεύμα με κρέας, κοτόπουλο, ψάρι ή ένα φυτικό ισοδύναμο κάθε δεύτερη μέρα υπερδιπλασιάστηκε σε τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες - Εσθονία (10%), Ελλάδα (18%), την Ισλανδία (6%) και την Ιταλία (16%). 

Οι νέοι έχουν υποφέρει αναμφισβήτητα το σοβαρότερο πλήγμα από την ύφεση, σύμφωνα με την έκθεση, με 7,5 εκατομμύρια εντός της ΕΕ εξω απο τον τομέα της εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης (Neet) - σχεδόν ένα εκατομμύριο περισσότερο από ό, τι το 2008. 

Οι μεγαλύτερες απόλυτες αυξήσεις ήταν στην Κροατία, Κύπρο, Ελλάδα, Ιταλία και Ρουμανία. Ο αριθμός των ατόμων ηλικίας 15 έως 24 ετών σε εργασία με μερική απασχόληση ή που υποαπασχολούνται έχει τριπλασιαστεί κατά μέσο όρο στις χώρες που είναι περισσότερο εκτεθειμένες στην ύφεση, "αναφέρει η έκθεση. 

Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα: «Τα προβλήματα δεν έχουν λήξει για τα παιδιά και τις οικογένειές τους, και μπορεί κάλλιστα να χρειαστούν χρόνια για πολλά από αυτά να επιστρέψουν στα προ της κρίσης επίπεδα ευημερίας.


(Περίληψη απο ρεπορτάζ στην Guardian)

Things-in-themselves?

Things-in-themselves? But they're fine, thank you very much. And how are you? You complain about things that have not been honored by your vision? You feel that these things are lacking the illumination of your consciousness? But if you missed the galloping freedom of the zebras in the savannah this morning, then so much the worse for you; the zebras will not be sorry that you were not there, and in any case you would have tamed, killed, photographed, or studied them. Things in themselves lack nothing, just as Africa did not lack whites before their arrival.

Bruno Latour

Yes. But how do I know that they lack nothing, unless they tell me so. They may need my need of them, they may benefit from the act of perceiving my perception... They may desire my desire.

Latour quoted here

Ρομπότ σε Άνοδο (3)

[Προηγούμενα: μέρος 1, μέρος 2]

Πριν δοθεί μια απάντηση στο πως μπορεί να εμποδιστεί μια καταστροφική, στις παρούσες συνθήκες, εξέλιξη της τεχνολογίας, το πλέον ενδιαφέρον ερώτημα είναι αν πρέπει, αν είναι αναγκαία η αναχαίτιση αυτή. Η απάντηση είναι εμφατικά όχι, με την προϋπόθεση οτι κάτι πρέπει ν' αλλάξει, κι αυτό δεν είναι η εξελικτική δυνατότητα της τεχνολογίας αλλά οι συνθήκες μέσα στις οποίες αυτή πραγματώνεται.

Γιατί, δεν είναι άραγε η αυτοματοποίηση μια διαδικασία η οποία υπόσχεται, και πράγματι θα μπορούσε κάτω απο άλλες συνθήκες, να απελευθερώσει τον άνθρωπο απο την καταναγκαστική και αλλοτριωμένη εργασία; Δεν είναι το μέσο που θα μπορούσε να κάνει δυνατή την μετατροπή της στενά οικονομικής παραγωγικότητας σε δημιουργικότητα; Δεν είναι το όχημα που θα μας μεταφέρει απο το κάτεργο στο πανεπιστήμιο; Απο την δουλεία στην τέχνη και τον πολιτισμό,  απο το ανιαρό επάγγελμα στο λειτούργημα; Απο την εργασία σαν μέσο στην εργασία σαν σκοπό; Δεν είναι εντέλει εκείνη η διαδικασία που θα μπορούσε να απελευθερώσει χρόνο εργασίας ανοίγοντας τον ορίζοντα της ελευθερίας σε βάρος της αναγκαιότητας;

Γιατί λοιπόν αυτός ο παραλογισμός της ανόδου του ρομπότ στην σφαίρα παραγωγής κι η κατάληψη της από αυτό, κι έξω απ' αυτήν την σφαίρα, οι ατέλειωτες στρατιές εξαθλιωμένων, παροπλισμένων, αναλώσιμων ανθρώπων;

Το ν' απαντήσεις "διότι απλώς έτσι λειτουργεί αυτό το σύστημα", αφήνει περιθώριο να σκεφτούμε οτι το σύστημα θα μπορούσε να λειτουργήσει αλλιώς - φτάνει ν' αποκτούσαν οι καπιταλιστές κοινωνική και ανθρωπιστική συνείδηση. Είναι σαν να λέμε πως,  κι αν δεν θέλουν οι ίδιοι και ατομικά ο καθένας απο αυτούς να την αποκτήσουν, μπορεί η πολιτική βούληση να τους εξαναγκάσει να συμπεριφερθούν ωσάν να είχαν τέτοια συνείδηση. Αυτό όμως είναι αυταπάτη. Η αυτοματοποίηση προχωρά, παράλληλα με την εξωφρενική συσσώρευση κεφαλαίου. Και αντί να μειώνονται οι ώρες εργασίας αυξάνονται, ενώ επίσης αυξάνονται οι εφεδρικοί στρατοί ανθρώπων αποκλεισμένων απο την παραγωγή.

Δεν είναι δυνατόν να συμβεί κάτι ριζικά διαφορετικό στο πλαίσιο σχέσεων παραγωγής που παραμένουν οι ίδιες. Το πρόβλημα είναι εγγενές του καπιταλισμού και προέρχεται απο την αναπόφευκτη τάση του κεφαλαίου συνεχώς να επιδιώκει αύξηση της υπεραξίας (του απλήρωτου χρόνου εργασίας τον οποίο ιδιοποιείται ο καπιταλιστής εις βάρος του εργάτη και ο οποίος ενσωματώνεται στο κεφάλαιο αυξάνοντας το). Και να ήθελε ο καπιταλιστής να λειτουργήσει κατ' εξαίρεση του κανόνα δεν θα μπορούσε διότι μια τέτοια εξαίρεση, εξαιτίας του ανταγωνισμού, θα τον οδηγούσε σε πτώχευση.

Ας βασιστούμε λίγο παραπάνω στον Μαρξ, ο οποίος λέει:
"Η καπιταλιστική παραγωγή δεν είναι απλά η παραγωγή εμπορευμάτων, είναι ουσιαστικά η παραγωγή υπεραξίας. Ο εργάτης παράγει, όχι για τον εαυτό του, αλλά για το κεφάλαιο. Έτσι, δεν είναι επαρκές πλέον οτι απλά πρέπει να παράγει. Πρέπει να παράγει υπεραξία. Παραγωγικός είναι μονάχα ο εργάτης που παράγει υπεραξία για τον καπιταλιστή, και μ' αυτό τον τρόπο δουλεύει για την αυτοεπέκταση του κεφαλαίου." [marxists.org/archive,[Karl Marx. Capital Volume One,  Part V, Chapter Sixteen:]


 Ο Μαρξ, για να αναλύσει την σχέση υπεραξίας και παραγωγικότητας (που επηρεάζεται απο αλλαγές στον κεφαλαιουχικό εξοπλισμό από τον οποίο εξαρτάται εν μέρει ο όγκος της παραγωγής) διακρίνει την υπεραξία σε απόλυτη και σε σχετική υπεραξία.

Η σχετική υπεραξία μπορεί να εμφανιστεί αυξανόμενη ή μειονόμενη σε συνάρτηση με αλλαγές κυρίως στον εξοπλισμό της παραγωγής (κι άλλοι παράγοντες μπορεί να υπεισέρχονται) που εμφανίζονται σε τόπο και χρόνο.

"Η παραγωγή της απόλυτης υπεραξίας περιστρέφεται αποκλειστικά πάνω απο την διάρκεια της εργάσιμης μέρας. Η παραγωγή της σχετικής υπεραξίας επαναστατικοποιεί εξ ολοκλήρου τις τεχνικές διαδικασίες της εργασίας, και την σύνθεση της κοινωνίας" είπε ο Μαρξ.

Η άνοδος του ρομπότ, συνεπώς, είναι χαρακτηριστικό αυτής της επαναστατικοποίησης των τεχνικών διαδικασιών της παραγωγής, με τρόπο που η προοδευτική μείωση του ειδικού βάρους της εργασίας τώρα να απειλεί σοβαρά τον παράγοντα άνθρωπο, επιβάλλοντας βίαια μιαν αφόρητη και μη-βιώσιμη σύνθεση της κοινωνίας.

Σε μια επιγραμματική απόκριση στο δημοσίευμα για την κίνηση της Toyota να αντικαταστήσει ρομπότ απο ανθρώπους τέθηκε σε φιλικό ιστολόγιο το μάλλον ρητορικό ερώτημα: "Παράγουν υπεραξία οι μηχανές;" Αμέσως μετά απαντήθηκε λακωνικά, με την παρατήρηση οτι "Εκτός από τον Μαρξ αρνητικά απαντούν, στην πράξη, και οι καθ' ύλην αρμόδιοι ...καπιταλιστές".

Το ερώτημα αυτό είναι τόσο αυταπάντητο, οσο και το αν "μπορεί να υπάρξει ηλιοφάνεια χωρίς ήλιο". Απ την άλλη, αν στον καπιταλισμό δεν υπάρχει υπεραξία χωρίς εργάτη (που καταβάλει ενέργεια - εργατική δύναμη - για κάποιες ώρες της εργάσιμης  μέρας του για τις οποίες δεν πληρώνεται) άλλο τόσο, στην καπιταλιστικη παραγωγη, δεν υπάρχει υπεραξία χωρίς το κεφάλαιο στα χέρια του καπιταλιστή, το οποίο μπαίνει σε κίνηση μόνο  χρησιμοποιώντας εργατική ενέργεια, και είναι αυτή η σχέση, η κατοχή του κεφαλαίου απο τον ιδιώτη, που του δίνει την δυνατότητα να κλέψει την υπεραξία. Αυτό, καθαυτό, όμως δεν μας λέει και πολλά για τον μηχανισμό ενσωματωμένο στον συγκεκριμένο τρόπο παραγωγής ο οποίος ωθεί προς αυτοματοποίηση.  Και βέβαια ο Μάρξ καταβάλει προσπάθεια πολλών σελίδων για να εξηγήσει, να αποκαλύψει ότι πίσω απο την τάση του καπιταλιστή να μειώνει το ειδικό βάρος της εργασίας σε σχέση με το κεφάλαιο που δραστηριοποιείται στην παραγωγή κρύβεται η επιδίωξη του να πετύχει μεγαλύτερη ιδιοποίηση  υπεραξίας. Όπως επίσης καταβάλει προσπάθεια να αποδείξει γιατί αυτή η διαδικασία είναι αναπόφευκτη.

Σε πολύ γενικές γραμμές η οικονομική μονάδα που με νέα τεχνολογία πραγματοποιεί ανάπτυξη της παραγωγικότητας, αποκτά ένα προβάδισμα που της επιτρέπει να πουλά τα προϊόντα της φτηνότερα απο τους ανταγωνιστές της, ή να τα πουλά με την ίδια αγοραία τιμή αποκομίζοντας μεγαλύτερα κέρδη. Το προβάδισμα της όμως μηδενίζεται όταν οι ανταγωνιστές της κάνουν το ίδιο. Έτσι, ο κύκλος αρχίζει απο την αρχή και συνεχίζεται επ' αορίστου, με αποτέλεσμα την αέναη ανάπτυξη της τεχνολογίας που μπαίνει στην υπηρεσία της παραγωγής.

Επιστρέφοντας τώρα στο αναπάντητο ερώτημα που τέθηκε παραπάνω, αν υπάρχει φραγμός σε τούτη τη διαδικασία, και με βάση τα προλεχθέντα, δεν θα βιαζόμουν να συμπεράνω οτι οι καπιταλιστές με μια κίνηση (ή και άλλες τέτοιες που ενδεχομένως θα κάνουν) κόντρα στο ρεύμα της αυτοματοποίησης δείχνουν να αποκτούν σύνεση και, εξ αιτίας αυτού, αναγνωρίζεται ή επιβεβαιώνεται πρακτικά, επιτέλους, ο κοινωνικός ρόλος του προλεταριάτου.

Ούτε η οποιαδήποτε σύνεση μεμονωμένων καπιταλιστών ούτε, όπως είπα πριν, οι όποιες ρομαντικές νουθεσίες, μπορούν να αναχαιτίσουν μια τάση  που έχει την γενεσιουργό αιτία της βαθιά ριζωμένη στην ίδια την δομή του τρόπου παραγωγής.

Υπάρχει φραγμός όμως σε τούτη την τάση και εντοπίζεται, σαν αντίφαση, πάλι μέσα στην καπιταλιστική  παραγωγική τροπικότητα.

Σε αλλο φιλικό ιστολόγιο, μια τυπικά σαρδόνια απόκριση σε ένα άρθρο του Γ. Βαρουφάκη αρχίζει με το εξής εδάφιο απο το κείμενο του:

"Όταν οι μπουλντόζες και οι υδραυλικοί-ρομπότ, που αυτήν τη στιγμή χτίζουν το νέο εργοστάσιο της Apple εδώ κοντά, αρχίσουν να μαθαίνουν η μία από την άλλη, το ένα από το άλλο, και αρχίζουν να συνεργάζονται στο πλαίσιο ενός διαδικτύου των ρομπότ, θα καταργηθούν ακόμα και οι λιγοστές θέσεις ανθρώπινης εργασίας που σήμερα διαχειρίζονται τη λειτουργία των ρομπότ αυτών. Αν οι ορδές διαδικτυωμένων μηχανικών σκλάβων ανήκαν σε όλους μας, αν δηλαδή υπήρχε κοινοκτημοσύνη επί των ρομπότ και όλοι μας γευόμασταν τα αγαθά που παράγουν, τότε κανένα πρόβλημα. Τι γίνεται, όμως, στην περίπτωση που οι μηχανικοί σκλάβοι, το κεφάλαιο του μέλλοντος, ανήκουν (όπως και το περισσότερο σημερινό κεφάλαιο) στους πολύ λίγους, ενώ οι πιο πολλοί άνθρωποι ούτε έχουν πρόσβαση στα παραγόμενα αγαθά ούτε και ευκαιρία να προσφέρουν την εργασία τους για έναν (ανθρώπινο) μισθό;"

Στην συνέχεια, έξυπνα, παρατίθεται ένα χωρίο απο άρθρο του Γ. Πολυμερίδη, το οποίο εξηγεί συνοπτικά σε τι συνίσταται η πτωτική τάση του ποσοστού κέρδους στην καπιταλιστική παραγωγή.

"[...] Οι καπιταλιστές, ανεβάζοντας την τεχνική, επιδιώκουν να βγάλουν όσο το δυνατόν περισσότερα κέρδη, το αποτέλεσμα, όμως, αυτών των προσπαθειών τους είναι κάτι που κανένας δεν το θέλει - η μείωση του ποσοστού του κέρδους.
«Το μέσο - απεριόριστη ανάπτυξη των κοινωνικών παραγωγικών δυνάμεων της εργασίας - γράφει ο Κ. Μαρξ - έρχεται σε διαρκή σύγκρουση με τον περιορισμένο σκοπό της αξιοποίησης του υπάρχοντος κεφαλαίου»".

Και πράγματι, εδω βρίσκεται η καρδιά του ζητήματος.

Όπως λεει ο Μαρξ:

"Εξάλλου, μια και το ποσοστό της αξιοποίησης του συνολικού κεφαλαίου, το ποσοστό του κέρδους, αποτελεί το κίνητρο της κεφαλαιοκρατικής παραγωγής (ακριβώς όπως η αξιοποίηση του κεφαλαίου αποτελεί το μοναδικό της σκοπό), η πτώση του ποσοστού του κέρδους επιβραδύνει το σχηματισμό καινούργιων αυτοτελών κεφαλαίων και εμφανίζεται έτσι απειλητική για την ανάπτυξη του κεφαλαιοκρατικού προτσές παραγωγής, προάγει την υπερπαραγωγή, την κερδοσκοπία, τις κρίσεις, την εμφάνιση περίσσιου κεφαλαίου, παράλληλα με τον περίσσιο πληθυσμό". [...]

Αναφερόμενος σε προγενέστερούς του αστούς οικονομολόγους, που θεωρούσαν  "ότι αυτός ο τρόπος παραγωγής δημιουργεί φραγμό στον ίδιο τον εαυτό του" παρακάτω παρατήρησε πως,

"Το κύριο, όμως, που τους κάνει να τρομάζουν μπρος στο μειωνόμενο ποσοστό του κέρδους, είναι η διαίσθηση ότι ο κεφαλαιοκρατικός τρόπος παραγωγής στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων σκοντάφτει σ' έναν φραγμό, που δεν έχει καμιά σχέση με την παραγωγή του πλούτου σαν τέτοιου. Και αυτός ο ιδιόμορφος φραγμός μαρτυράει τον περιορισμένο στο χρόνο και τον ιστορικό, παροδικό μόνο χαρακτήρα του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής. Μαρτυράει ότι δεν αποτελεί απόλυτο τρόπο παραγωγής για την παραγωγή του πλούτου, ότι μάλλον σε μια ορισμένη βαθμίδα έρχεται σε σύγκρουση με την παραπέρα ανάπτυξή του" [Το Κεφάλαιο» τρίτος τόμος, σελ. 306 - πηγη εδαφίου αρθρο στον ριζοσπάστη]

✴✴✴

Και ο Θεός να βάλει το χέρι του! Ο σ. Κουτσούμπας στην Κούβα

Και ο Θεός να βάλει το χέρι του! Στην Κούβα! Παρακαλώ να μεσολαβήσει ο Αγιος Φραγκίσκος της Ασίζης και ο σ. Κουτσούμπας στη συνάντησή του με τον Φιντέλ να μη μαλώσει τον βετεράνο επαναστάτη για κάποια ατοπήματα που διέπραξε στο παρελθόν. Οπως στις 23.1.2004. Οταν ο Κάστρο φόρεσε τη στρατιωτική του στολή και υποδέχθηκε με πλήρεις τιμές στην Αβάνα τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Οχι τίποτα ξεπέτες (όπως έκανε ο Πάπας με τον κ. Τσίπρα), αλλά επίσημα πράγματα! Να η μπάντα να παίζει τη Διεθνή, να ο Πατριάρχης να ευλογεί τον Φιντέλ, να τα αγήματα κλαρίνο, να και οι τεκίλες στα θυρανοίξια του ορθόδοξου ναού στην Αβάνα, πανηγύρι!

Τάδε εφη Ευστάθιος.
Βρήκε την ευκαιρία ο 'παλιός μας φίλος' να ξεσπαθώσει κατά του ΚΚΕ, και να πάρει εκδίκηση για την κριτική που υπέφερε ο αρχηγός του γύρω απ' την συνάντηση του με τον Ποντίφικα.

Να προσθεσω κατι ακόμα; Το κουβανικό κράτος δεν υποδέχτηκε μόνο τον αναφερόμενο πατριάρχη με τα εθιμοτυπικά και την ετικέτα που αρμόζει σ' επίσημες επισκέψεις  ενός αρχηγού κράτους ή κορυφαίου ηγέτη της εκκλησίας, αλλά και τον σημερινό πάπα το 2012, όπως και τον προκάτοχό του το 1998. Την πρώτη φορά ηγέτης του κράτους ήταν ο Φιντέλ, την δεύτερη ο Ραούλ. Και στις δυο περιπτώσεις, οι ποντίφηκες επιδίωξαν να συναντηθούν με τον Φιντελ.

Ε, και λοιπόν;

Δεν πήγε ποτέ ο Φιντέλ στο Βατικανό να γλύφει, ούτε κολάκευσε κανένα ποντίφικα με εμετικές δηλώσεις παρουσιάζοντάς τον σαν "προστάτη όλων των επι γης φτωχών". Θα μου πεις, που να πάει; Είναι και μιας ηλικίας...  Μα και στα νιάτα του, τότε που ηταν λίγο νεότερος απ' τον Τσίπρα,  ήταν πολυ απασχολημένος με άλλες πιο νεανικές δραστηριότητες (sorry!). Μη μπερδεύεις λοιπόν διαμάντια με κάρβουνα κάθε φορά, Ευστάθιε.

Όσο για τον μεσήλικα σύντροφο, τον Μήτσο Κουτσούμπα, και το τι θα κάνει στην συνάντησή του με τον "βετεράνο" επαναστάτη (μακάρι να είχαμε πολύ περισσότερους νεώτερους απ' αυτόν με έστω και λίγη απο την επαναστατική ζωντάνια του), για ένα τουλάχιστον πράγμα να είσαι σίγουρος, Ευστάθιε: Δεν θα συμβουλεύσει τον Φιντέλ να αρχίσει, τώρα στα γεράματα, τις επισκέψεις στις καλά πληρωμένες δεξαμενές σκέψης, στην καρδιά του ιμπεριαλισμού, για να πάρει ιδέες για την καλύτερη διαχείρηση του καπιταλισμού (όπως έκανε ο αρχιγίσκος σου) - του καπιταλισμού (μα τι βρώμικη και ξύλινη λέξη είν' αυτή;) που ίσως θα ευχόσουν να επιστρέψει για να "λυτρώσει" επιτέλους και την Κούβα.

Έχω την υποψία ότι αυτό που σε παρακίνησε να γράψεις το κακόηθες σχόλιο σου είναι μια νοσηρή ζήλεια. Θα προτιμούσες να δεις τον "κάργα επαναστάτη" Τσίπρα να συναντιέται με τον Φιντέλ. Αλλά σκέψου λίγο: τι θα μπορούσε να πεί ο Αλεξάκης σου και το επιτελείο του σε μια τέτοια συνάντηση; Το φαντάζεσαι; Κάτι "για τον μεγάλο επαναστάτη που εμπνέει τούς φτωχούς και καταπιεσμένους στον κόσμο να πάρουν τα όπλα, όπως έκανε αυτός"; Ή κάτι ποιό ήπιο, πιθανόν... Όπως, "είμαστε κατά του ιμπεριαλισμού, συμμετέχουμε όμως σε συμμαχίες ορνέων και, ρεαλιστικά, δεν μπορούμε να μην παίρνουμε μέρος στις εκστρατείες τους για καταλήστευση των λαών (λαών όπως  ο κουβανικός πριν την επανάσταση)... αλλά, σύντροφε Φιντέλ, προσπαθούμε να τις αλλάξουμε απο τα μέσα. Δεν βρίσκεις ότι αυτό είναι πιο εφικτή στρατηγική";

Ας το κάνει, ρε Ευστάθιε. Δεν "θα του τα χώσει" το ΚΚΕ. Θα έχει πολύ χιούμορ, και το χρειαζόμαστε... θα γελάσουμε μαζί με το παρδαλό κατσίκι ώσπου να πονέσουν τα πλευρά μας. Και τότε θα κεράσω εγώ, όχι εσύ (οπως μας έταξες) τσιπουράκι!!

Ρομπότ σε Άνοδο (2)

[Προηγούμενο]

Θα ήταν κοινοτοπία να πούμε πως πίσω απο την αέναη, διαχρονική διαδικασία αντικατάστασης ανθρώπων απο μηχανές βρίσκεται  η κεφαλαιοκρατική προσπάθεια για αύξηση της κερδοφορίας με μείωση του κόστους παραγωγής, αύξηση της παραγωγικότητας και περιορισμό του αστάθμητου ανθρώπινου παράγοντα (οι μηχανές δεν φθείρονται τόσο εύκολα, δεν έχουν απαιτήσεις απο τον ιδιοκτήτη τους, δεν συνδικαλίζονται, δεν απεργούν και, ω μη γένοιτο, δεν κάνουν επαναστατικές σκέψεις).

Θα επαναλαμβάναμε επίσης μια παλιά είδηση αν λέγαμε πως η διαδικασία αυτή χαρακτηρίζει ολόκληρη την εξέλιξη του καπιταλισμού. Το νέο, όπως επισημαίνεται και στο άρθρο, το οποίο έδωσε έναυσμα για την γραφή αυτού του κειμένου, είναι οτι η αυτοματοποίηση ανοίγει ενα κενό στο χώρο απασχόλησης των μεσαίων στρωμάτων, αναγκαστικά ωθώντας ένα μέρος των ειδικευμένων να αναζητήσουν εργασία με χαμηλότερες απαιτήσεις σε ειδίκευση και δεξιότητες. Αρκετοί καταλήγουν να παίρνουν τις δουλειές ανιδείκευτων δημιουργώντας μεγαλύτερες δυσκολίες στους τελευταίους να βρούν δουλειά. Και σε τούτο το σημείο εμφανίζεται μια νέα αντίφαση του συστήματος: Ενώ η πρόοδος της τεχνολογίας δημιουργεί ανάγκη για εξειδικευμένη εργατική δύναμη, η ίδια εξέλιξη έρχεται τώρα να υπονομεύσει την χρήση της, αντικαθιστώντας την με αυτοματοποιημένο κεφαλαιουχικό εξοπλισμό. Η αυτοματοποίηση δεν παροπλίζει μόνο χειρώνακτες.

Ο "Νέος Θαυμαστός (ριψοκίνδυνος πιο σωστά) Κόσμος του Χάξλεϋ είναι εδώ και προκαλεί ανησυχίες και σε κείνους που μέχρι πρότινος αισθάνονταν οτι δεν έχουν να φοβηθούν και πολλά απ' αυτον. Τέτοια ανησυχία εκφράζει το προαναφερθέν άρθρο, όταν ο συγγραφέας του φέρνει για παράδειγμα την Toyota, η οποία έχει προβεί στην αντικατάσταση μερικών από τα ρομπότ της σε ιαπωνικά εργοστάσια της, με ... ανθρώπινα όντα, κι αυτό συνέβη αφού αναγκάστηκε να ανακαλέσει εκατομμύρια αυτοκίνητα τα τελευταία χρόνια για τεχνικές ατέλειες. Νουθετεί λοιπόν γράφοντας πως το μάθημα που πρέπει να πάρουμε είναι οτι:

Οι υπολογιστές και τα ρομπότ μπορεί να είναι απίστευτα αποτελεσματικά, αλλά δεν είναι ακόμα πιο έξυπνα από ένα κρουστικό δράπανο. Δεν μπορούν να αναπαράγουν την εφευρετικότητα και την διορατικότητα του τεχνίτη και του εμπειρογνώμονα.

Λέτε η κίνηση της Τοyota να αποτελέσει  παράδειγμα προς μίμηση; Λέτε ν' αρχίσουμε εν τέλει να "οπισθοδρομούμε"; Αμφιβάλλω. Σ' ένα άρθρο στην Καθημερινη γίνεται σαφής ο λόγος  για τον οποίο έγινε αυτή η έξυπνη κίνηση απο την αυτοκινητοβιομηχανία  κολοσσό: Ο ανθρώπινος παράγοντας.

'οι μηχανές δεν σκέφτονται, απλώς εκτελούν ό,τι τις προγραμματίζουν. Αν το αποτέλεσμα της δουλειάς δεν είναι καλό, δεν μπορούν να το βελτιώσουν, όπως οι άνθρωποι, αλλά εξακολουθούν να εκτελούν ό,τι προγραμματίστηκαν να κάνουν.
[...]
Τα τελευταία τρία χρόνια έχουν δημιουργηθεί στα εργοστάσια της Toyota περίπου 100 χώροι αυξημένης χειρωνακτικής εργασίας, με στόχο να εφαρμοστεί η εμπειρία που θα αποκτηθεί από τη λειτουργία τους για τον επαναπρογραμματισμό των μηχανών, ώστε να μειωθούν οι σπατάλες και να βελτιωθούν οι διαδικασίες. Οπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο Καβάι στο Automotive News, «δεν μπορούμε απλώς να βασιζόμαστε σε μηχανές που επαναλαμβάνουν την ίδια ενέργεια ξανά και ξανά. Για να είσαι κύριος της μηχανής, πρέπει να έχεις τη γνώση και τις δεξιότητες για να τη διδάξεις»'.

Η Καθημερινή όμως καταλήγει στην πολύ αισιόδοξη παρατήρηση: "Οι άνθρωποι επέστρεψαν στη δημιουργική δουλειά και νίκησαν τις στατιστικές..."
Η αλήθεια βεβαίως είναι ότι ούτε η πορεία προς την αυτοματοποίηση αναχαιτίζεται, ούτε κάποια νέα συνειδητοποίηση των μεγιστάνων του κεφαλαίου ότι ο ανθρώπινος παράγοντας είναι αναντικατάστατος εμφανίζεται. Αίφνης,  η ίδια η Toyota πρωτοστατεί στην παραγωγή μιας νέας γενιάς ρομπότ που επεκτείνεται απο το χώρο της βιομηχανίας στον χώρο του νοικοκυριού. Το Personal Assistant Robot [προσωπικός βοηθός], έχει ανθρώπινα χαρακτηριστικά, μας λέει. Είναι ευέλικτο, καλοσυνάτο, θερμό, αρκετα έξυπνο ώστε να σκέφτεται αυτοβούλως... Τι άλλο θέλεις;

Σήμερα μπορεί να επανεισάγουν "ανθρώπινο παράγοντα" στην παραγωγή για να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα των μηχανών, για να μειώσουν το κόστος, να αυξήσουν τα κερδη. Αύριο θα φτιάξουν και θα εισάγουν "εξυπνα", "αυτόβουλα" ρομπότ για τον ίδιο λόγο: για να αυξήσουν τα κέρδη. Και τότε την 'δημιουργικη δουλειά ' θα την αναλάβουν ανόργανα οργανα και οι στατιστικές θα θριαμβεύουν πάλι πάνω απο τον άνθρωπο.

Υπάρχει κάτι που μπορεί να αναχαιτίσει μια τεχνολογία που στην χρησιμοποίηση της απειλεί τον παράγοντα άνθρωπο πέρα απο ρομαντικές νουθεσίες ανήσυχων μικροαστών διανοουμένων;

[Συνεχίζεται]

✴✴

Η σύνθεση του κεφαλαίου - Ο σχετικός υπερπληθυσμός

Του Γ. Πολυμερίδη

http://www2.rizospastis.gr/wwwengine/story.do?id=1989461 2003

Στην πορεία της καπιταλιστικής συσσώρευσης αυξάνει η συνολική μάζα του κεφαλαίου. Τα διάφορα μέρη του, όμως, δεν αλλάζουν με τον ίδιο τρόπο, πράγμα που οδηγεί στην αλλαγή της σύνθεσης του κεφαλαίου.

Οταν λέμε σύνθεση του κεφαλαίου εννοούμε τη σχέση του σταθερού κεφαλαίου (σ) προς το μεταβλητό κεφάλαιο (μ) (σ/μ). Και αλλαγή της σύνθεσης του κεφαλαίου σημαίνει ότι αυξάνεται το σταθερό κεφάλαιο και μειώνεται σχετικά το μεταβλητό κεφάλαιο.

Η σύνθεση του κεφαλαίου έχει τρεις εκφράσεις: Ο καπιταλιστής συσσωρεύοντας υπεραξία και διευρύνοντας την επιχείρησή του, εισάγει συνήθως καινούριες μηχανές και τεχνικές τελειοποιήσεις γιατί αυτό του υπόσχεται αύξηση των κερδών. Ανάπτυξη της τεχνικής σημαίνει πιο γρήγορη αύξηση εκείνου του μέρους του κεφαλαίου που υπάρχει με τη μορφή των μέσων παραγωγής, δηλαδή του σταθερού κεφαλαίου. Απεναντίας πολύ αργά αυξάνει εκείνο το μέρος του κεφαλαίου που ξοδεύεται για την αγορά της εργατικής δύναμης, δηλαδή το μεταβλητό κεφάλαιο.

Η σχέση της μάζας των χρησιμοποιούμενων μέσων παραγωγής προς την απαιτούμενη για τη χρησιμοποίησή τους ποσότητας εργασίας, ονομάζεται τεχνική σύνθεση του κεφαλαίου.

Η σχέση της αξίας των μέσων παραγωγής (σταθερό κεφάλαιο) προς την αξία της εργατικής δύναμης (μεταβλητό κεφάλαιο) ονομάζεται αξιακή σύνθεση του κεφαλαίου.

Ανάμεσα στην τεχνική και αξιακή σύνθεση του κεφαλαίου, στο βαθμό που καθορίζεται από την τεχνική του σύνθεση και αντανακλά τις αλλαγές της ονομάζεται οργανική σύνθεση του κεφαλαίου.

Η οργανική σύνθεση του κεφαλαίου δεν είναι η ίδια στους διάφορους κλάδους της βιομηχανίας και στις διάφορες επιχειρήσεις του ίδιου κλάδου. Εκεί, όπου στον κάθε εργάτη αναλογούν περισσότερες σύνθετες και ακριβές μηχανές, περισσότερες επεξεργασμένες πρώτες ύλες είναι υψηλότερη.

Εκεί, όπου υπερτερεί η ζωντανή εργασία, ενώ οι μηχανές και οι πρώτες ύλες που αναλογούν στον κάθε εργάτη είναι λιγότερες και στοιχίζουν σχετικά όχι ακριβά είναι χαμηλότερη.

Ας πάρουμε σαν παράδειγμα ένα κεφάλαιο από 100.000. Ακόμα, ας υποθέσουμε ότι από αυτό το κεφάλαιο το ποσό των 80.000 ξοδεύτηκε για σταθερό κεφάλαιο και των 20.000 για μεταβλητό κεφάλαιο.

Στην περίπτωση αυτή, η οργανική σύνθεση του κεφαλαίου (σ+μ) θα είναι: 80σ + 20μ ή σε αναλογία 4:1.

Με τη συσσώρευση του κεφαλαίου αυξάνεται η οργανική σύνθεση του κεφαλαίου: μικραίνει το μερίδιο του μεταβλητού κεφαλαίου, μεγαλώνει το μερίδιο του σταθερού κεφαλαίου.

Στην πορεία της καπιταλιστικής αναπαραγωγής με τη συγκέντρωση και τη συγκεντροποίηση μεγαλώνουν οι διαστάσεις ορισμένων κεφαλαίων.

Συγκεντροποίηση του κεφαλαίου ονομάζεται η αύξηση των διαστάσεων του κεφαλαίου σαν αποτέλεσμα της συνένωσης κάμποσων κεφαλαίων σε ένα πιο μεγάλο κεφάλαιο.

«Το κεφάλαιο αυξάνει, εδώ - γράφει ο Μαρξ - κατά μεγάλες μάζες σε ένα χέρι, επειδή εκεί χάνεται από πολλά χεριά. Αυτή είναι η καθαυτό συγκεντροποίηση σε διάκριση από τη συσσώρευση και τη συγκέντρωση»1. Η συγκεντροποίηση του κεφαλαίου πραγματοποιείται βασικά:

α) Με την πάλη του συναγωνισμού που διεξάγεται με το φτήνεμα των εμπορευμάτων. Η φτήνια των εμπορευμάτων εξαρτάται από την παραγωγικότητα της εργασίας και η παραγωγικότητα της εργασίας εξαρτάται από την κλίμακα της παραγωγής. Γι' αυτό τα μεγάλα κεφάλαια νικούν τα μικρά κεφάλαια. Με την ανάπτυξη του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής αυξάνει το ελάχιστο μέγεθος του ατομικού κεφαλαίου που απαιτείται για να λειτουργήσει, κάτω από κανονικούς-όρους, μια επιχείρηση.

β) Με το πιστωτικό σύστημα που προσελκύει, με αόρατα νήματα στα χέρια ατομικών ή συνεταιρισμένων κεφαλαιοκρατών, τα μεγαλύτερα ή μικρότερα χρηματικά ποσά που είναι σκόρπια πάνω στην επιφάνεια της κοινωνίας, γίνεται ένα καινούριο και τρομερό όπλο στην πάλη του συναγωνισμού για τη συγκεντροποίηση του κεφαλαίου. Να γιατί ο Κ. Μαρξ γράφει: «Στο βαθμό που αναπτύσσεται η κεφαλαιοκρατική παραγωγή και συσσώρευση, στον ίδιο βαθμό αναπτύσσεται και ο συναγωνισμός και η πίστη, αυτοί οι δύο ισχυρότεροι μοχλοί της συγκεντροποίησης»2.

Ο κεφαλαιοκρατικός πληθυσμιακός νόμος και οι μορφές του σχετικού υπερπληθυσμού

Στις συνθήκες του καπιταλισμού η αύξηση της παραγωγής συνοδεύεται από την αύξηση της οργανικής σύνθεσης του κεφαλαίου. Η ζήτηση της εργατικής δύναμης καθορίζεται από τις διαστάσεις όχι ολόκληρου του κεφαλαίου, αλλά μόνο του μεταβλητού μέρους του.

Στον καπιταλισμό, με τη συσσώρευση του κεφαλαίου και την αύξηση της οργανικής σύνθεσης του κεφαλαίου, η ζήτηση των εργατικών χεριών περιορίζεται σχετικά, αν και η αριθμητική δύναμη του προλεταριάτου γενικά αυξάνεται με την ανάπτυξη του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. «Επομένως, ο εργατικός πληθυσμός, παράγοντας ο ίδιος της συσσώρευσης του κεφαλαίου, παράγει ταυτόχρονα σε αυξανόμενη έκταση τα μέσα που τον κάνουν σχετικά υπεράριθμο» 3.

Αυτός είναι ένας ιδιαίτερος νόμος κίνησης του πληθυσμού, χαρακτηριστικός για τον κεφαλαιοκρατικό τρόπο παραγωγής, όπου τα μέσα παραγωγής χρησιμοποιούνται σαν κεφάλαιο.

Ο βιομηχανικός εφεδρικός στρατός σαν αναγκαίο προϊόν της καπιταλιστικής συσσώρευσης γίνεται ισχυρός μοχλός της συσσώρευσης του κεφαλαίου. Ο εργατικός υπερπληθυσμός: «Αποτελεί ένα διαθέσιμο βιομηχανικό εφεδρικό στρατό που ανήκει στο κεφάλαιο τόσο απόλυτα, σαν να τον είχε φτιάξει με δικά του έξοδα»4.

Είναι απαραίτητο να ξεχωρίζουμε τις παρακάτω βασικές μορφές του σχετικού υπερπληθυσμού:

Ο ρευστός υπερπληθυσμός (ρευστή μορφή ανεργίας) αποτελείται από τους εργάτες που χάνουν τη δουλιά τους, για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, επειδή περιορίζεται η παραγωγή, εισάγονται νέες μηχανές, κλείνουν επιχειρήσεις.

Ο ρευστός υπερπληθυσμός συνδέεται με το ότι στον καπιταλισμό οι διάφοροι κλάδοι και επιχειρήσεις αναπτύσσονται ανισόμετρα και χωρίς κανένα σχέδιο, η συσσώρευση του κεφαλαίου και οι αλλαγές στην τεχνική και οργανική σύνθεση του κεφαλαίου γίνονται ανισόμετρα. Συνδέεται επίσης και με τις οικονομικές κρίσεις υπερπαραγωγής, όπου ο ρευστός υπερπληθυσμός αυξάνει απότομα με τις απολύσεις των εργατών.

Ο λανθάνων υπερπληθυσμός (υποαπασχόληση) αποτελείται από κατεστραμμένους μικροπαραγωγούς, προπαντός από φτωχούς αγρότες και εργάτες γης, που μόνο ένα μικρό μέρος του χρόνου απασχολούνται στην αγροτική οικονομία, δε βρίσκουν δουλιά στη βιομηχανία και φυτοζωούν στο χωριό.

Στο βαθμό που η κεφαλαιοκρατική παραγωγή αγκαλιάζει τον ένα κλάδο της αγροτικής οικονομίας μετά τον άλλο και διαδίδεται σημαντικά η χρησιμοποίηση των μηχανών, η βασική μάζα της αγροτιάς καταστρέφεται ολοένα και περισσότερο, ενώ η ζήτηση της εργατικής δύναμης στην αγροτική οικονομία ελαττώνεται απόλυτα. Ενα μέρος του καταστρεφόμενου αγροτικού πληθυσμού μετατρέπεται διαρκώς σε βιομηχανικό προλεταριάτο ή πυκνώνει το στρατό των ανέργων στις πόλεις, ενώ μια σημαντική μάζα του αγροτικού πληθυσμού παραμένει στο χωριό όπου μόνο μερικά απασχολείται στην αγροτική οικονομία.

Ο στάσιμος υπερπληθυσμός (σταθερή ανεργία) αποτελείται από τις πολυάριθμες ομάδες ανθρώπων, που έχασαν τη μόνιμη δουλιά τους, βρίσκουν απασχόληση εξαιρετικά δύσκολα και πληρώνονται σημαντικά χαμηλότερα από το συνηθισμένο επίπεδο του μισθού εργασίας. Είναι το πλατύ στρώμα των εργαζομένων που απασχολούνται στη σφαίρα της καπιταλιστικής δουλιάς, στο σπίτι, καθώς και εκείνων που αποζούν από ευκαιριακά μεροκάματα.

Το κατώτερο στρώμα του σχετικού υπερπληθυσμού το αποτελούν οι πάουπερ, δηλαδή φτωχοί που από καιρό έχουν διωχτεί από την παραγωγή χωρίς καμιά ελπίδα να ξαναβρούν μόνιμη εργασία και που ζουν από ευκαιριακές δουλιές. Σε αυτούς ανήκουν οι σακάτηδες, οι ανάπηροι της δουλιάς, οι γέροι και άλλοι. Ενα μέρος από αυτούς τους ανθρώπους ζητιανεύει.

Οι αστοί οικονομολόγοι προσπαθούν να δικαιολογήσουν την ύπαρξη της ανεργίας στον καπιταλισμό, επικαλούμενοι τους αιώνιους νόμους της φύσης.

Σύμφωνα με τον «πληθυσμιακό νόμο» που σοφίστηκε ο Μάλθους από τον καιρό της εμφάνισης της ανθρώπινης κοινωνίας, ο πληθυσμός πολλαπλασιάζεται τάχα με γεωμετρική πρόοδο (δηλαδή 1, 2, 4, 8, κλπ.), ενώ τα μέσα συντήρησης λόγω του περιορισμένου χαρακτήρα του φυσικού πλούτου, αυξάνουν κατά αριθμητική πρόοδο (δηλαδή 1, 2, 3, 4, κλπ.). Η θεωρία αυτή του Μάλθους δεν είναι μόνο αντιδραστική, αλλά και δεν έχει τίποτα το κοινό με την πραγματικότητα. Η ισχυρή τεχνική που έχει στη διάθεσή της η ανθρωπότητα είναι σε θέση να αυξάνει την ποσότητα των μέσων συντήρησης με ρυθμούς που δεν μπορεί να τους φτάσει και η πιο γρήγορη αύξηση του πληθυσμού. Εμπόδιο σε αυτό στέκει ο καπιταλισμό.

Ρομπότ σε Άνοδο (1)

Φαντάζομαι πως οι περισσότεροι επισκέπτες του ιστολογίου, αν όχι όλοι, είναι τακτικοί αναγνώστες βιβλίων, κι όχι μόνο σε online pdf μορφή.  Πολύ πιθανόν λοιπόν να έχουν παραγγείλει βιβλία απο την Amazon.com (όπως εγώ - ομολογώ με συστολή) μια πολυεθνική η οποία, ίσως και δικαίως, θεωρείται οτι έχει μετατοπίσει τα όρια της αγοράς βιβλίου.

Διάβασα στην Guardian πρόσφατα ένα ενδιαφέρον άρθρο που ξεκινά κάπως έτσι:

 Βαθιά κάπου στην έρημο της Νεβάδα, σε μια αποθήκη της Amazon.com, οι εργαζόμενοι πληρώνονται με την ώρα για να δέχονται και να πακετάρουν παραγγελίες, κάνοντας σίγουρο ότι τα iPads σας και τα Yonga ταμπλετς σας θα φτάσουν σε σας μια ημέρα ή δύο, αφού τα παραγγείλετε. Οι εργαζόμενοι δεν είναι υπάλληλοι της Άμαζον. Είναι εργολήπτες, μισθωμένοι και διοικούμενοι απο ένα πρακτορείο προσωρινής εργασίας [temp agency], χτυπάνε κάρτα  μπαίνοντας  και βγαίνοντας  απο το κέντρο εκπλήρωσης παραγγελιών, σε βάρδιες που μπορεί να διαρκέσουν  12 ώρες.

Στη συνέχεια μαθαίνουμε πως οι "temps" ["προσωρινοί"], για να σχολάσουν και να πάρουν το δρόμο για το σπίτι, και μακριά απο την δουλειά με το ρολόι, πρέπει να περάσουν μέσα απο ένα σημείο ελέγχου ασφαλείας, δηλαδή απο το καθημερινό τους 'Checkpoint Charlie' (φαντάζομαι κάτι λίγο διαφορετικό βέβαια απο εκείνο το περιβόητο φυλάκιο στην Ανατολική Γερμανία για το οποίο "μας τα είχαν ζαλίσει" όλοι αυτοί που για τα καθημερινά εργασιακά φυλάκια "κάνουν μόκο"), για να βεβαιωθεί η Άμαζον πως 'οι εργολήπτες' (δηλαδή οι εργάτες γαλέρας, ή σύγχρονοι κούληδες) δεν έχουν κλέψει κανένα εμπόρευμα. Στέκονται στη σειρά, μερικές φορές για 20 λεπτά ή περισσότερο, πριν βγάλουν τις ζώνες τους και αδειάσουν τις τσέπες τους, για να περάσουν μέσα από έναν ανιχνευτή μετάλλων (δηλαδή κάνουν μια μη-ιατρική αξονική κάθε μέρα και αν χρειαστεί ξεβρακώνονται κιόλας) και μόνο τότε τους επιτρέπεται να φύγουν από την εγκατάσταση.

Για το ζήτημα των εργασιακών σχέσεων που διαμορφώνονται σαν πηλός  στα βρώμικα χέρια των πολιτικών υπηρετών των πολυεθνικών, και γενικά των μονοπωλίων, λίγα γράφονται ή λέγονται από κονδυλοφόρους στην υπηρεσία του κεφαλαίου. Οι συνθήκες εργασίας στην Άμαζον είναι μόνο ένα δείγμα μιας πονεμένης πλέον ιστορίας - της  νόρμας που πρέπει να δεχτούμε ως απαραβίαστο "μετασοβιετικό καθεστώς". Το θέμα πήρε δημοσιότητα όταν έφτασε στο αμερικανικό ανώτατο δικαστήριο όπου  ακροάστηκε πρόσφατα μια μήνυση που κατέθεσαν δύο από αυτούς τους "temps", οι οποιοι ισχυρίζονται ότι, επειδή οι ​​έλεγχοι ασφαλείας είναι υποχρεωτικοί και γίνονται προς όφελος του εργοδότη, οι ίδιοι και οι συνάδελφοί τους δικαιούνται μισθούς για όλο το χρόνο που έχουν σπαταλήσει περιμένοντας στην γραμμή για να υποστούν έλεγχο. Το πρακτορείο (είναι σημαντικό οτι η Άμαζον δεν εμπλέκεται δικαστικά άμεσα) διαφωνεί και ζητά από τους δικαστές να απορρίψουν την υπόθεση.

Δεν γνωρίζω το αποτέλεσμα της δίκης, αλλά όπως ο αρθρογράφος αφήνει να γίνει κατανοητό, το συγκεκριμένο δικαστήριο (Roberts court) έχει  τέτοιο ιστορικό στήριξης των αφεντικών που αν κέρδισαν οι εργαζόμενοι θα ήταν η εξαίρεση του κανόνα.

Από την άλλη, μας πληροφορεί ο ίδιος, και "σε αυτή την περίπτωση, η καλή τύχη τους κατά πάσα πιθανότητα θα ήταν βραχύβια. Ένας στόλος απο ρομπότ είναι έτοιμος να αναλάβει τις δουλειές τους" και πως η Άμαζον, η οποία είναι λιγότερο φειδωλή με τα ρομπότ απ' ότι με τους ανθρώπους που δουλεύουν για την εταιρεία, αναπτύσσει ένα τεράστιο πρόγραμμα αυτοματισμού που υπόσχεται να  εξαλείψει τις εν λόγω θέσεις εργασίας. Φιλοδοξεί δε να επεκτείνει τη δύναμη των ρομπότ από 1.000 σε 10.000, επενδύοντας γύρω στα 10 δισ. δολάρια.

Στο άρθρο αυτο ο αναγνώστης ωθείται   να θέσει το παλιό ερώτημα "άνθρωποι ή μηχανές" στην καπιταλιστική παραγωγή, αλλά με μια δόση ρομαντισμού, όταν ο συγγραφέας του παρατηρεί πως οι καπετάνιοι της βιομηχανίας δείχνουν προτίμηση στις μηχανές, παρά τις επιπτώσεις στους εργαζόμενους που αντικαθιστούν.  Αναφέρεται σε κάποιον Travis Kalanick, διευθύνοντα σύμβουλο της Uber που αντικαθιστά οδηγούς με αυτόματα σε ταξί, ο οποίος, ερωτηθείς τι θα πει στους οδηγούς που μια μέρα θα χάσουν τη δουλειά τους, απάντησε πως η μέρα εκείνη είναι ακόμα μακριά, αλλά είναι αναπόφευκτη. "θα έλεγα,« Κοίτα, αυτός είναι ο τρόπος του κόσμου, και ο κόσμος δεν είναι πάντα τέλειος. " Ο ίδιος σύμβουλος βέβαια στα συμφραζόμενα της  απάντησης του είχε χαρακτηρίσει ως "μαγεία"  την εισαγωγή ρομπότ,  όχι γιατί εμπνέεται απο τα ρομπότ, αλλά γιατί  οδηγεί σε πτώση του κόστους παραγωγής.


Στη σημερινή φάση όπου νέες γενιές ρομπότ δεν αντικαθιστούν μόνο χειρώνακτες σε  θέσεις εργασίας, ένα παράγωγο αυτής της διαδικασίας είναι οτι οι θέσεις των χειρωνακτών, οι οποίες σταδιακά περιορίζονται καθίστανται όλο και πιο ανιαρές, συνάμα με την γενικότερη επιδείνωση των συνθηκών που αφορούν, αμοιβή, ωράρια, ασφάλιση, δικαιώματα κ.α. Στις αυτοματοιημένες αποθήκες της Άμαζον, για παράδειγμα, οι πιο επιτελικές εργασίες εκτελούνται απο ρομπότ, ενώ για τους χειρώνακτες απομένουν οι άχαρες αγγαρείες, κι αυτές προσωρινά. Ένα άλλο παράγωγο είναι ότι απειλούν και θέσεις που κατείχαν μεσαία στρώματα επαγγελματιών, όπως και θέσεις της λεγόμενης εργατικής αριστοκρατίας. Και αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι χαμένες θέσεις δεν αναπληρώνονται απο νέες, λόγω του οτι το συσσωρευμένο κεφάλαιο δεν επενδύεται με ρυθμούς περασμένων, πιο αισιόδοξων για το κεφάλαιο εποχών, δημιουργεί ανησυχίες

Συνεχίζεται
[Στο επόμενο θα γίνει αναφορά στην κίνηση της Toyota στο, αποτίθεται, αντίθετο ρεύμα του δρόμου προς την αυτοματοποίηση].

Σκεπτόμενος Φωναχτά (περί αδράνειας και ανίας)

Διάβαζα στον χτεσινό Ριζοσπάστη για το πολιτικό θέατρο που παίζεται χωρίς φαντασία απο "κυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ" ανακυκλώνοντας την προηγούμενη ψευτο-αντιπαράθεση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ:

"Ο λαός χρειάζεται να παρέμβει αποφασιστικά στις εξελίξεις, με ισχυρό κίνημα και λαϊκή συμμαχία, με δυνατό ΚΚΕ για να πάρουμε ανάσες, για να ανατρέψουμε τη σημερινή βαρβαρότητα και όσους την υπηρετούν".

Σύμφωνοι.
Έτσι πρέπει να γίνει.
Ο λαός πρέπει να βγει απ' αυτήν την άθλια χειμέρια νάρκη και να δυναμώσει έμπρακτα η επαναστατική προοπτική. Το λέει με τον τρόπο του και το ξαναλέει το κόμμα. Αλλά σε ποιόν; Κάποιων, των πολλών, 'το αυτί δεν ιδρώνει'.

Άλλοι, που ακούνε, λένε : 'Αυτό το έχουμε ακούσει και τό 'χουμε ξανακούσει'.

Ομολογώ, σαν να πρόκειται για αμαρτία, πως κι εγώ, όταν διαβάζω 'τι χρειάζεται να κάνει ο λαός', (αυτός ο σακατεμένος λαός), σκέφτομαι, μήπως η πολλοστή επανάληψη του ίδιου  μηνύματος μου προκαλεί ανία... Γιατί, εν όψη της ανυποχώρητης αγριότητας του κεφαλαίου, φοβάμαι πως το μήνυμα έχει καταστεί στείρο αν όχι κενό... Αλλά και τι άλλο να ειπωθεί;

Την ώρα που γράφω πρόχειρα τα παραπάνω, μπαίνει στο σπίτι ένας φίλος.
 
   'Τι κάνεις;' ρωτά.
 
   'Να εδώ. Δοκιμάζω να γράψω κάτι για το μπλόγκ.'

   'Και τι γράφεις πάλι;'

Του διαβάζω τα παραπάνω και χαμογελά με μιαν αμυδρή έκφραση πικρίας. Με ρωτά:

   'Δηλαδή να μην τα λέει αυτά το κόμμα, επειδή εσύ τα βρίσκεις πληκτικά;'

   'Δεν νομίζω πως είναι προσωπικό το ζήτημα...'

   'Οκέι. Έχεις κάτι άλλο να προτείνεις;'

   'Όχι. Αλλά τι να κάνω; Έχω βαρεθεί να ακούω τα ίδια και τα ίδια.'

     Μου λέει: 'Αν δεν έχεις λύση για το πρόβλημα, το σχόλιο σου δεν είναι επικοδομητικό. Γίνεσαι αιρετικός. Θυμάμαι μια σοφή παρατήρηση που μου είχε κάνει ένας προϊστάμενος μου, μια από τις ελάχιστες παρατηρήσεις του που θεώρησα διδακτικές: Μην έρχεσαι σε μένα με παράπονα, να έρχεσαι με προτάσεις.'

      'Δεν έχω προτάσεις. Δεν πιστεύω οτι κάποιος έχει την πανάκεια στην τσέπη του. Απλά, λέω αυτό που αισθάνομαι.'

      'Βρε δικαίωμά σου είναι να αισθάνεσαι και να λες ό,τι θέλεις. Αλλά σκέψου και γιατί δεν γίνεται  αυτό που θα ήθελες να γίνει. Νομίζεις πως το κόμμα δεν κάνει ότι μπορεί; Νομίζεις πως το κόμμα έχει σήμερα το δυναμικό να προβεί σε καινοτόμες πρακτικές που θα κανουν τη διαφορά που επιθυμείς. Μακάρι να το είχε. Δεν το έχει όμως. Προσπαθεί.  Δες το και στην πράξη. Βλέπεις τα μέλη το κόμματος να είναι αραχτοί;'

       'Όχι. Αλλά με εξουθενώνει το γεγονός οτι ο λόγος του δεν γίνεται έναυσμα δράσης, γι' αυτούς που θα έπρεπε να τον θεωρούν δικό τους λόγο...'

       'Πάλι περί ξύλινου λόγου το ανάγνωσμα! Αυτό κι αν έχει καταντήσει ανιαρό...'

       'Δεν είναι εκεί το ζήτημα. Ο λόγος αυτών που το κατηγορούνε γι αυτό είναι πιο "ξύλινος". Όταν όμως επαναλαμβάνεις κάτι σ' αυτόν που δεν θέλει να το καταλάβει, χάνεις το χρόνο σου, "φωνή βοώντος εν τη ερήμω" που λένε. Όταν το επαναλαμβάνεις σ' αυτόν που το ξέρει, τον κουράζεις και είναι αμβίβολο αν τον κινητοποιείς.'

      'Απο παχιά και ωραία λόγια που ξέρουν να λένε οι διάφοροι σωτήρες, έχουμε μπουχτήσει. Αλλά απο κινητοποιησεις; Πράξεις; Ποιούς βλέπεις να κάνουν περισσότερα από τους κομμουνιστές για να δει μια άσπρη μέρα ο κόσμος; Βλέπεις  πολλούς, φίλε;'

      '... Ποιούς να δω;'

      'Κι αυτοί που τρέχουν, μόνο πλήξη δεν αισθάνονται. Γι αυτό σου λέω: κάνε κάτι. Όταν αρχίζεις να υποφέρεις απο ανία κάνε κάτι'.

      'Ιδού το πρόβλημα. Όπως και πολλοί άλλοι, νομίζω, δεν ξέρω τι να κάνω... Δεν ξέρω τι να κάνω, στην πολιτική εννοώ, με τρόπο που να αισθάνομαι πως έχει αποτέλεσμα.'

      Όμως αυτό είναι δικό σου πρόβλημα, φίλε, δεν είναι του κόμματος πρόβλημα.'

     'Είναι και του κόμματος', επιμένω.

     'Μόνο αν, όπως και πολλοί άλλοι, παραμένεις  αδρανής. Αν αυτοί οι πολλοί, αν όλοι αυτοί που θέλουν περισσότερα από το κόμμα έκαναν περισσότερο απ' ότι κάνουν, όχι κατ' ανάγκη για το κομμα αλλά για το συμφέροντης τάξης τους, τότε σίγουρα θα έβρισκαν λιγότερα ψεγάδια στο κόμμα...'

✴✴✴

Image borrowed from here

Η σχέση ανθρώπου και φύσης στην σκέψη του Μάρξ

Η σχέση ανθρώπου και φύσης στην σκέψη του Μάρξ έχει απασχολήσει (*) αυτό το ιστολόγιο. Όπως και οτι συχνά έχει κατηγορηθεί αδίκως και απο αμάθεια απο οικολόγους του σοσιαλδημοκρατικού συρμού για "προμηθεανισμό" [έμφαση στην βιομηχανική ανάπτυξη χωρίς προβληματισμό για τον οικολογικό αντίκτυπο της]. Πρόσφατα διάβασα ενα εξαιρετικά ενδιαφέρον κείμενο στο Monthly Review, το οποίο έχει πρωτοστατήσει σε μια γενικότερη προσπάθεια να απαντηθεί αυτή η κατηγορία.

Μεταφράζω το τελευταίο μέρος του εν λόγω άρθρου,  συνιστώντας ανάγνωση του.

The Emergence of Marx’s Critique of Modern AgricultureEcological Insights from His Excerpt Notebooks

by Kohei Saito

συμπέρασμα

Συνοψίζοντας, αν  η βιομηχανική γεωργία στον καπιταλισμό το μόνο που κάνει είναι  να εξαντλεί  τη γη μακροπρόθεσμα, παρά την εντατική χρήση των συνθετικών λιπασμάτων, τότε ένα σοσιαλιστικό πρόγραμμα θα πρέπει να πραγματοποιήσει μια ριζική αλλαγή. Αυτό σημαίνει να μάθουμε να διαχειριζόμαστε τα εδάφη πιο ολιστικά, χρησιμοποιώντας καλύτερα περιστροφές και άλλες πρακτικές διαχείρισης από αυτές που είναι δυνατές με την λογική της καπιταλιστικής αγοράς. Αυτές οι πρακτικές θα πρέπει να αποσκοπούν στη διατήρηση και την ανάπτυξη της οργανικής ύλης του εδάφους βελτιώνοντας την υγεία της γης  και των βιολογικών, χημικών και φυσικών χαρακτηριστικών της. Σε αντίθεση με μια κοινή κριτική του ''Προμηθεανισμού'' του  Μαρξ, ο ίδιος    δεν υπερεκτιμούσε καθόλου την σύγχρονη ανάπτυξη της τεχνολογίας. Αντί αυτού, αναλύοντας πώς η λογική του κεφαλαίου μεταμορφώνει τον διαχρονικό μεταβολισμό μεταξύ των ανθρώπων και της φύσης, ο Μαρξ τονίζει πειστικά την αναγκαιότητα για συνειδητή αλληλεπίδραση με την φύση για να καταστεί δυνατή η βιώσιμη ανάπτυξη της ανθρωπότητας και της φύσης, ενώ  αναδεικνύει τον παραλογισμό και τις αντιφάσεις της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων στον  καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής

Στην θεωρητική ανάπτυξη μιας  πιο ορθολογικής μορφής  του πολιτισμού, οι  σύγχρονες  φυσικές επιστήμες, συμπεριλαμβανομένων της γεωργικής χημείας και της γεωλογίας του Liebig και Johnston, θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο για τον Μαρξ, επειδή αποκαλύπτουν απαραίτητες προϋποθέσεις για την αναπαραγωγή της αρχικής κατάστασης του εδάφους. Μετά τη δημοσίευση του πρώτου τόμου του Κεφαλαίου, ο Μαρξ καταπιάστηκε με μια πιο εντατική μελέτη των φυσικών επιστημών. Σ' όλη αυτή τη πορεία, ο Μαρξ επιχείρησε μια κρίσιμη κατανόηση της τρέχουσας οικολογικής υποβάθμισης  στον καπιταλισμό από ευρύτερη επιστημονική άποψη. Παρ 'όλα αυτά, παρά την αδιάκοπη προσπάθεια του, ο Μαρξ δεν μπόρεσε ποτέ να ενσωματώσει πλήρως αυτές τις ευρύτερες ιστορικές αναλύσεις της γεωργίας και του πολιτισμού στην κριτική του για την πολιτική οικονομία. Ωστόσο, καθώς οι τελευταίες σημειώσεις του Μαρξ καθίστανται ολοένα και περισσότερο διαθέσιμες μέσω του MEGA2, η προσεκτική εξέτασή τους θα επιτρέψει σε αναλυτές να εξηγήσουν τον τρόπο με τον οποίο στο σοσιαλιστικό σχέδιο του ο Μαρξ οραματίστηκε την αποκατάσταση της απόλυτης ενότητας στην μεταβολική αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρώπων και της φύσης.

✳✳✳✳✳

* Για σχετικά κείμενα στο ιστολόγιο δες 'Μεταβολικό Ρήγμα' στά θέματα (ετικέτες).