ΜΠΑΝΤΙΟΥ Το κριτήριο που αυτές οι εμπειρίες είχαν ορίσει για τις ίδιες ήταν εντελώς διαφορετικό.

Ωστόσο, ο απολογισμός των κομμουνιστικών καθεστώτων είναι καταστροφικός...

«Ας υπενθυμίσουμε πως αυτά τα καθεστώτα δεν έπεσαν ύστερα από κάποιον λαϊκό ξεσηκωμό, από μια μεγάλη εξέγερση, αλλά με την απόφαση των ανθρώπων που βρίσκονταν στον μηχανισμό αυτών των καθεστώτων, των κυβερνήσεων. Η βούληση των λαών δεν ήταν καθοριστική. Καλύτερα θα ήταν να υπήρχαν λαϊκές εξεγέρσεις: θα προέκυπταν από ιδέες ως μια διεκδίκηση εσωτερικής μεταμόρφωσης του κομμουνιστικού κόμματος. Οσο για τον απολογισμό, αν κρίνετε τις κομμουνιστικές εμπειρίες σύμφωνα με δύο κριτήρια, της οικονομικής αποτελεσματικότητας και των πολιτικών ελευθεριών, τότε έχουν χάσει εξ αρχής, γιατί πρόκειται για κριτήρια αξιολόγησης του δυτικού κόσμου. Το κριτήριο που αυτές οι εμπειρίες είχαν ορίσει για τις ίδιες ήταν εντελώς διαφορετικό. Επιζητούσαν να εφεύρουν και να αναπτύξουν μια συλλογική πραγματικότητα που δεν θα βασιζόταν στην ιδιωτική ιδιοκτησία. Είναι σαφές πως τα μέσα που μεταχειρίστηκαν ήταν καταστροφικά. Πρέπει όμως να απορρίψουμε το ίδιο το σχέδιο; Αντιθέτως! Θα πρέπει οπωσδήποτε να κρατήσουμε την ιδέα μιας κοινωνίας η μηχανή της οποίας δεν είναι η προσωπική ιδιοκτησία, ο εγωισμός και η απληστία. Σήμερα κάνουμε δήθεν σαν να ανακαλύπτουμε πως οι διοικητές των τραπεζών και οι μεγαλύτεροι πελάτες τους έχουν εμμονή με τα κέρδη. Ωστόσο, το κέρδος ως κινητήρια μηχανή της κοινωνικής ζωής είναι ακριβώς αυτό που το κομμουνιστικό σχέδιο θέλει να εξαφανίσει από την ανθρωπότητα».

Ολες οι προσπάθειες απέτυχαν, στοιχίζοντας τη ζωή πολλών ανθρώπων...

«Περισσότερο από την οικονομική αποτυχία, αυτό που θεωρώ σημαντικό είναι ο πολιτικός απολογισμός. Μετά την αιματηρή καταστολή των εργατικών εξεγέρσεων, τον 19ο αιώνα, οι επαναστάτες των αρχών του 20ού είχαν την εμμονή της νίκης. Μια επανάσταση μπορεί να θριαμβεύσει τελικά; Ο Λένιν απάντησε μιλώντας για οργάνωση, σιδηρά πειθαρχία, κόμμα. Πράγματι, η Κομμούνα απέτυχε, αλλά η Σοβιετική Ενωση διατηρήθηκε. Μόνο που οι αποτελεσματικές μορφές οργάνωσης για να καταλάβεις την εξουσία φάνηκαν ακατάλληλες για τη διαχείριση μιας χώρας σε καιρό ειρήνης. Δεν μπορούμε να διαχειριζόμαστε τη γεωργία ή τη βιομηχανία με στρατιωτικές μεθόδους. Δεν μπορούμε να αποκαταστήσουμε την ειρήνη σε μια κολεκτιβίστικη κοινωνία με την κρατική βία. Επομένως, αυτό που πρέπει να καταγγείλουμε είναι η επιλογή της οργάνωσης μέσα από το κόμμα».

Απόσπασμα από δημοσίευση στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ μέρους μιας συνέντευξής του ΑΛΕΝ ΜΠΑΝΤΙΟΥ στην εφημερίδα «Λιμπερασιόν»