Η σχέση ανθρώπου και φύσης στην σκέψη του Μάρξ

Η σχέση ανθρώπου και φύσης στην σκέψη του Μάρξ έχει απασχολήσει (*) αυτό το ιστολόγιο. Όπως και οτι συχνά έχει κατηγορηθεί αδίκως και απο αμάθεια απο οικολόγους του σοσιαλδημοκρατικού συρμού για "προμηθεανισμό" [έμφαση στην βιομηχανική ανάπτυξη χωρίς προβληματισμό για τον οικολογικό αντίκτυπο της]. Πρόσφατα διάβασα ενα εξαιρετικά ενδιαφέρον κείμενο στο Monthly Review, το οποίο έχει πρωτοστατήσει σε μια γενικότερη προσπάθεια να απαντηθεί αυτή η κατηγορία.

Μεταφράζω το τελευταίο μέρος του εν λόγω άρθρου,  συνιστώντας ανάγνωση του.

The Emergence of Marx’s Critique of Modern AgricultureEcological Insights from His Excerpt Notebooks

by Kohei Saito

συμπέρασμα

Συνοψίζοντας, αν  η βιομηχανική γεωργία στον καπιταλισμό το μόνο που κάνει είναι  να εξαντλεί  τη γη μακροπρόθεσμα, παρά την εντατική χρήση των συνθετικών λιπασμάτων, τότε ένα σοσιαλιστικό πρόγραμμα θα πρέπει να πραγματοποιήσει μια ριζική αλλαγή. Αυτό σημαίνει να μάθουμε να διαχειριζόμαστε τα εδάφη πιο ολιστικά, χρησιμοποιώντας καλύτερα περιστροφές και άλλες πρακτικές διαχείρισης από αυτές που είναι δυνατές με την λογική της καπιταλιστικής αγοράς. Αυτές οι πρακτικές θα πρέπει να αποσκοπούν στη διατήρηση και την ανάπτυξη της οργανικής ύλης του εδάφους βελτιώνοντας την υγεία της γης  και των βιολογικών, χημικών και φυσικών χαρακτηριστικών της. Σε αντίθεση με μια κοινή κριτική του ''Προμηθεανισμού'' του  Μαρξ, ο ίδιος    δεν υπερεκτιμούσε καθόλου την σύγχρονη ανάπτυξη της τεχνολογίας. Αντί αυτού, αναλύοντας πώς η λογική του κεφαλαίου μεταμορφώνει τον διαχρονικό μεταβολισμό μεταξύ των ανθρώπων και της φύσης, ο Μαρξ τονίζει πειστικά την αναγκαιότητα για συνειδητή αλληλεπίδραση με την φύση για να καταστεί δυνατή η βιώσιμη ανάπτυξη της ανθρωπότητας και της φύσης, ενώ  αναδεικνύει τον παραλογισμό και τις αντιφάσεις της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων στον  καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής

Στην θεωρητική ανάπτυξη μιας  πιο ορθολογικής μορφής  του πολιτισμού, οι  σύγχρονες  φυσικές επιστήμες, συμπεριλαμβανομένων της γεωργικής χημείας και της γεωλογίας του Liebig και Johnston, θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο για τον Μαρξ, επειδή αποκαλύπτουν απαραίτητες προϋποθέσεις για την αναπαραγωγή της αρχικής κατάστασης του εδάφους. Μετά τη δημοσίευση του πρώτου τόμου του Κεφαλαίου, ο Μαρξ καταπιάστηκε με μια πιο εντατική μελέτη των φυσικών επιστημών. Σ' όλη αυτή τη πορεία, ο Μαρξ επιχείρησε μια κρίσιμη κατανόηση της τρέχουσας οικολογικής υποβάθμισης  στον καπιταλισμό από ευρύτερη επιστημονική άποψη. Παρ 'όλα αυτά, παρά την αδιάκοπη προσπάθεια του, ο Μαρξ δεν μπόρεσε ποτέ να ενσωματώσει πλήρως αυτές τις ευρύτερες ιστορικές αναλύσεις της γεωργίας και του πολιτισμού στην κριτική του για την πολιτική οικονομία. Ωστόσο, καθώς οι τελευταίες σημειώσεις του Μαρξ καθίστανται ολοένα και περισσότερο διαθέσιμες μέσω του MEGA2, η προσεκτική εξέτασή τους θα επιτρέψει σε αναλυτές να εξηγήσουν τον τρόπο με τον οποίο στο σοσιαλιστικό σχέδιο του ο Μαρξ οραματίστηκε την αποκατάσταση της απόλυτης ενότητας στην μεταβολική αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρώπων και της φύσης.

✳✳✳✳✳

* Για σχετικά κείμενα στο ιστολόγιο δες 'Μεταβολικό Ρήγμα' στά θέματα (ετικέτες).