η ζυγαριά της ελευθερίας

Το ερώτημα είναι αν η ελευθερία του τύπου είναι προνόμιο ειδικά κάποιων ατόμων ή αν είναι προνόμιο του ανθρώπινου νου. Το ερώτημα είναι αν το δικαίωμα της μιας πλευράς είναι το παράπτωμα  της  άλλης.  Το ερώτημα είναι αν «η ελευθερία του νου έχει περισσότερο δικαίωμα απ’ την ελευθέρια εναντίον του νου»  

Karl Marx, On Freedom of the Press [As a privilege of particular individuals or a privilege of the human mind?]

Στον καπιταλισμό η ελευθερία έκφρασης της γνώμης βρίσκεται σε μια ζυγαριά. Απ' την μια, το βάρος της γνώμης, το κατά πόσο είναι πληροφορημένη (και όχι απλά μπουκωμένη με τη σαβούρα που τρεχόντως σερβίρει το σύστημα). Κι από την άλλη, το βάρος της ιδεολογικής καταστολής (και μ' αυτό εννοώ την ιδεολογία που εμφυσά η άρχουσα τάση με αόρατα και ορατά βίαιους τρόπους στο «πόπολο»), και κατά πόσο αυτό περνάει  ως ελευθερία.

Όσο η ιδεολογική καταστολή βαραίνει, τόσο πιο ελαφριά και ηλίθια ακούγεται η ατομική γνώμη, την οποία μπορούμε να θεωρούμε και κοινή γνώμη. Μια τέτοια ηλίθια και ιδεολογικά ελεγχόμενη γνώμη, λόγω της ελαφρότητάς της ανυψώνεται στην ζυγαριά, αποκτά πόντους. Κυρίως όμως είναι βοήθημα για το σύστημα, μιας και του δίνει δημοκρατικά και ελευθεριακά εύσημα.

Όταν η γνώμη είναι πληροφορημένη, αποκτά βάρος και χάνει σε ύψος, χάνει πόντους. Η καταστολή, αναλόγως, φαίνεται ελαφριά (αναποτελεσματική) και ανεβαίνει, παίρνει πόντους, εντείνεται. Εάν δεν ισορροπήσει η μπαλάντζα της ελευθερίας, τότε έχουμε ολοκληρωτική κατάργηση της.

Καλύτερα να μην ζυγίζει καθόλου παρά να ζυγίζει λάθος!

Η κατάργηση της ζυγαριάς της ελευθερίας είναι ο καπιταλισμός όταν δεν ευνοείται από την ελευθερία έκφρασης της γνώμης την οποία καταργεί εφόσον δεν συνάδει με την ιδεολογία που παράγει προς κατανάλωση της από το «πόπολο».

Άρα, δεν υπάρχει ελευθερία γνώμης στον καπιταλισμό.  Η διανοητικά ανάπηρη γνώμη ειναι ελεύθερη... μόνο για να παραμείνει ανάπηρη. Όταν η γνώμη γίνει πραγματικά ελεύθερη και ανεξάρτητη, καθίσταται ιδεολογικά απαράδεκτη, άτοπη, ουτοπική, και...καταργείται.

Το να θέτουμε λοιπόν το δίλημμα  «τι προτιμάς, ελεύθερη γνώμη και καπιταλιστική  αθλιότητα, ή να μην έχεις ελεύθερη γνώμη μα να έχεις σοσιαλιστική δουλειά, υγεία, παιδεία, πρόνοια,  πολιτισμό και ευμάρεια» είναι σαν να λέμε ότι υπάρχει ελευθερία γνώμης στον καπιταλισμό την οποία πρέπει να θυσιάσουμε για να έχουμε σοσιαλισμό...

Η αλήθεια είναι ότι ο σοσιαλισμός είναι αδύνατος χωρίς ελευθερία έκφρασης της  γνώμης. Ο περιορισμός της είναι γλίστρα του  σοσιαλισμού προς τον καπιταλισμό, γιατί αρχίζει ο πρώτος να μοιάζει ανυπόφορα με τον δεύτερο. Εκτός κι αν αυτή η κατάργηση αφορά μόνο την ελευθερία του ψεύτη να ψεύδεται, δηλαδή τον λόγο του καπιταλιστή που έχει εξάρτηση και εθισμό με το ψέμα και, παρότι έχει καταργηθεί σαν ιδιότητα, δεν μπορεί να αποβάλει τη ιδιότητα του σαν ψεύτης. Κι αυτό θέλει ιδιαίτερη προσοχή. Διότι σε ποιον αρέσει να εκτελέσει την κατάργηση της ελευθερίας του άλλου, ακόμα κι αν ο άλλος είναι ψεύτης; Αν του αρέσει, είναι ικανός να καταργήσει και την ελευθερία αυτών που δεν λένε ψέματα. Αν δεν του αρέσει μπορεί να αφήσει το ψεύτη ελεύθερο να ψεύδεται... Ο μόνος τρόπος είναι είναι η κοινωνία να μην έχει καθόλου ανάγκη να ψεύδεται, οπότε κι ο ψεύτης καθίσταται αναξιόπιστος. Μέχρι τότε, ας επαγρυπνούμε όχι μόνο για τον ψεύτη, αλλά και γι αυτόν που θα τον περιορίσει.

Εφόσον ο καπιταλιστής εκεί που δεσπόζει εμφυσά στον εργάτη το ψέμα, ή ιδεολογία του εργάτη δεν είναι η ιδεολογία της κυρίαρχης τάξης, αλλά το κυρίαρχο ψέμα του καπιταλιστή στο οποίο αυτός και οι ανήκοντες στην τάξη του, οι αστοί, δεν πιστεύουν. Διότι πρόκειται για δικό τους ψέμα. Κι αλίμονο στον ψεύτη που αρχίζει να πιστεύει στο δικό του ψέμα. Επειδή όμως κι αυτό συμβαίνει, η μόνη περίπτωση όπου ή κυρίαρχη ιδεολογία είναι η ιδεολογία των αστών, είναι ή εξαίρεση του κανόνα, όταν οι αστοί πιστεύουν το ψέμα τους.

Μια τέτοια εποχή είναι άκρως επικίνδυνη. Αίφνης, όλοι οι πόλεμοι αρχίζουν με αστικές παραισθήσεις που ριζώνουν στην ανάγκη τους να πιστέψουν το ψέμα τους σε περιόδους κρίσης όπου αδυνατούν να αποδεχτούν  ότι τα πράγματα δεν ήταν ποτέ κάτω από τον απόλυτο έλεγχο τους.