εξελίξεις στην Κίνα;

Την ώρα που οι αστοί εδώ, με φερέφωνο τον πρωθυπουργό της χώρας, μας πλασάρουν την μετατροπή της Ελλάδας σε προπύργιο του Κινεζικού ιμπεριαλισμού σαν εκμοντερνισμό του ελληνικού καπιταλισμού, εκμοντερνίζεται κι η Κίνα. Είναι γεγονός ότι οι εξελίξεις στην οικονομία αλληλεπιδρούν με τις πολιτικές εξελίξεις στην Κίνα, αλλά όχι μόνο. Το πώς θα εξελιχτεί η Κίνα θα επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό την εξέλιξη του πλανήτη. Ας μην κρατήσουμε την ανάσα μας όμως για το τι προτείνει τώρα η κινεζική γραφειοκρατία  για την χώρα της.

Η πρόσφατη ομιλία του πρωθυπουργού της χώρας, Λι Κετσιάνγκ, σε στελέχη του κόμματος σηματοδοτεί στροφή της γραφειοκρατίας  προς ενδυνάμωση της αγοράς. Η επιλογή δεν αφορά κάποιο δίλημμα για περισσότερο ή λιγότερο σοσιαλισμό αλλά μάλλον ένα προβληματισμό ότι το συγκεκριμένο μοντέλο ανάπτυξης βρίσκεται κάτω από διπλή πίεση. Απ’ την μια πλευρά, έχει γίνει φανερό ότι οι ρυθμοί ανάπτυξης επιβραδύνονται, πράγμα που αποδίδεται στον υπέρβαρο ρόλο που παίζει το κράτος στην οικονομία.  Από την άλλη, οι ξένοι επενδυτές, κυρίως τράπεζες και χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί, για χρόνια πασχίζουν να βρούν τροπο, αλλά αδυνατούν, για να επενδύσουν στον τραπεζικό τομέα, στον τομέα της υλικοτεχνικής υποδομής, της υγειονομικής περίθαλψης στις υπηρεσίες και σε άλλους τομείς και καταγελούν ότι η κυβέρνηση της Κίνας εμποδίζει τις ξένες επενδύσεις, παρά την υπόσχεση να άρει τους περιορισμούς.

Η κινεζική κυβέρνηση τώρα θέτει στόχους για μείωση της κρατικής παρέμβασης στην αγορά που ενισχύουν τον ανταγωνισμό μεταξύ των ιδιωτικών επιχειρήσεων και τον ρόλο τους στη λήψη επενδυτικών αποφάσεων και στον καθορισμό των τιμών. Επίσης προτείνεται χαλάρωση των συναλλαγματικών ελέγχων. Οι γενικές προτάσεις δίνουν την δυνατότητα στις δυνάμεις της αγοράς να καθορίζουν τα επιτόκια των τραπεζών και  να προωθούν την αποτελεσματική είσοδο ιδιωτικών κεφαλαίων στην χρηματοδότηση, στην ενέργεια, στους σιδηροδρόμους,  τηλεπικοινωνίες και άλλους τομείς. Όλ’ αυτά δικαιολογούνται με το σκεπτικό ότι θα μειωθούν οι στρεβλώσεις στην διαδικασία διαμόρφωσης των τιμών στην οικονομία και ότι θα επιτραπεί επίσης στην αγορά να καθορίζει την αξία του κινεζικού νομίσματος.

Παρ’ όλ’ αυτά, θεωρείται αμφίβολο ακόμα αν το Πεκίνο μπορεί να αναδιαρθρώσει μια οικονομία σε τέτοιου είδους αγοραία βάση αν παραμείνει, όπως είναι, πλήρως εξαρτημένη από την πίστωση του κράτους. Επίσης, δυτικοί αναλυτές θεωρούν ότι είναι απίθανο το Κομμουνιστικό Κόμμα να εγκαταλείψει το μοντέλο του κρατικού καπιταλισμού, και να σπάσει τεράστια, κρατικά ολιγοπώλια, ιδιωτικοποιώντας μέγιστους τομείς της οικονομίας, τους οποίους το κόμμα θεωρεί στρατηγικής σημασίας, όπως οι τράπεζες, η ενέργεια και οι τηλεπικοινωνίες.

Η Κίνα αντιμετωπίζει επίσης σημαντικές δημογραφικές αλλαγές που επιδρούν στην οικονομική ανάπτυξη. Ο πληθυσμός γερνάει ραγδαία, και ο αριθμός των νέων που εισέρχονται στο εργατικό δυναμικό έχει αρχίσει να μειώνεται. Η Κίνα πρέπει άμεσα να αναβαθμίσει βιομηχανικές δραστηριότητες της και να ανταγωνιστεί με κάτι άλλο εκτός από φθηνά προϊόντα και χαμηλό εργατικό κόστος, λένε οι δυτικοί αναλυτές.

Τροχοπέδη θεωρείται επίσης η διαφθορά μιας πανίσχυρης γραφειοκρατίας με αξιωματούχους οι οποίοι έχουν συνηθίσει να χρησιμοποιούν την πολιτική τους δύναμη για να πλουτίσουν αυτοί και οι   οικογένειές τους, με δωροδοκίες και μυστικές συμμετοχές σε εταιρείες. Είναι ειρωνικό όμως ότι η προηγούμενη διοίκηση, με επικεφαλής τον Πρόεδρο Χου Ζιντάο και τον πρωθυπουργό Γουέν Ζιαμπάο, (με τους ίδιους ή μέλη των οικογενειών τους να έχουν βρεθεί με αστρονομικές περιουσίες) είναι αυτοί που έδωσαν έναυσμα στην προτροπή για εμβάθυνση οικονομικών μεταρρυθμίσεων με ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα.

(είδηση αρχικά στους New York Times)

***
Δυστυχώς το μήνυμα από τις εξελίξεις στην Κίνα παραμένει να είναι το εξής:  Ότι και να γίνει, δεν θ’ αλλάξει η μοίρα των κινέζων και, συνακόλουθα, της υπόλοιπης ανθρωπότητας προς το καλύτερο απο μια γραφειοκρατία χωμένη "ως το λαιμό" στην σαπίλα του καπιταλισμού, η οποία αποτελεί την κεφαλή ενός παράλυτου "κομμουνιστικού" κόμματος. Ούτε απο την καλή θέληση κάποιας πεφωτισμένης δεσποτείας που θα αναδειχτεί μέσα ή έξω από ένα τέτοιο κόμμα.

Το ερώτημα επίσης παραμένει: πως είναι δυνατόν οι μάζες, που μόνο στην βάση ανάδειξης της κολοσσιαίας δύναμης τους μπορούν να καλλιεργήσουν οποιαδήποτε ελπίδα, να οργανωθούν χωρίς να δημιουργήσουν ένα τέτοια έκτρωμα στην οργάνωση τους;

M