Harry Potter

Πως γίνεται και ένα γνήσιο προϊόν της εποχής, του λεξιλογίου και του συντακτικού των σημερινών δημόσιων αγγλικών σχολείων, όπως ο Harry Potter, προκαλεί τέτοιες μεγάλες εκδηλώσεις λατρείας; Για ποιο λόγο τα παιδιά των Εσκιμώων κοιμούνται έξω από την βιτρίνα ενός βιβλιοπωλείου, περιμένοντας την έκδοση αυτού του βιβλίου; Υπάρχουν προφανείς συνδέσεις στις θρυλικές διηγήσεις αλλά και πάλι αυτό δεν μοιάζει αρκετό για να αιτιολογήσει το φαινόμενο. George Steiner: 'Το έργο δεν έχει ανάγκη κανέναν!'

Θα μπορούσα να πω ότι μια απάντηση βρίσκεται μέσα στην ερώτηση:
αυτό το φαινόμενο εξηγείται, από μια πλευρά, ως αποτέλεσμα του γεγονότος ότι ο Harry Potter, στην μητρική του γλώσσα, χρησιμοποιεί «το λεξιλόγιο και το συντακτικό των σημερινών αγγλικών σχολείων», εννοούμενα όχι σαν ποιότητα της σημερινής παιδείας σε αναφορά με την αγγλική γλώσσα, που πολλοί θρηνούν ότι έχει ξεπέσει, αλλά με το σκεπτικό ότι ο Harry Potter χρησιμοποιεί την γλώσσα των συνομήλικών του, και παίζει με τον φαντασιακό κόσμο από τον οποίο βρίθει η κουλτούρα τους. Μια κουλτούρα στην οποία επιβάλλεται ένα είδος «παιδικότητας», ανωριμότητας, υπανάπτυξης, επειδή αυτή χαρακτηρίζει και το επίπεδο της ηγεμονικής τάξης που την διαμορφώνει. Λόγου χάρη, είναι εκπληκτικό πόσοι καπετάνιοι της βιομηχανίας (συμπεριλαμβανόμενων κι αυτών που δεσπόζουν στην κουλτούρα) πάσχουν από θρησκοληψία, είναι στην κυριολεξία εξωφρενικό πόσοι βαρόνοι του χρηματιστικού κεφαλαίου πάσχουν από δεισιδαιμονίες. Τα παραπάνω, παρεμπιπτόντως, δεν αποτελούν κριτική αιχμή κατά της συγγραφέα J.K. Rowling – χρειάζονται δεξιότητες και ταλέντο για να  παίξει τόσο αποτελεσματικά κάποια ή κάποιος μ’ αυτήν την «παιδικότητα».   

 

Από την άλλη, αυτή η εκπληκτική δημοτικότητα του Harry Potter δεν εξηγείται και παραμένει μυστήριο, αν δεν δεις τον τεράστιο οικονομικό μηχανισμό που διαμεσολαβεί την διαδικασία από την παραγωγή στην κατανάλωση μιας κουλτούρας. Αυτός ο μηχανισμός, αφού εμπορευματοποιήσει τον κάθε  Harry Potter, κάλλιστα μπορεί να μετατρέψει την «απορρόφηση» του σε «λατρεία», ακριβώς επειδή είναι ενσωματωμένη σ’ αυτόν - και μέρος της λειτουργικότητας του - η ικανότητα του να μετατρέπει την αγοραία κατανάλωση του εκάστοτε Harry Potter σε πολιτιστική ανάγκη.

Ας «ευγνωμονούμε», λοιπόν την αγορά που, παραβιάζοντας κάθε σύνορο, γεωγραφικό και μη, παγκοσμιοποιεί μια κουλτούρα, της οποίας το σχολικής ηλικίας λεξιλόγιο και συντακτικό, αλίμονο, δεν είναι το χειρότερο χαρακτηριστικό.