Ελευθερία ανάπηρη παλι σου ταζουν.

Η Διαθηκη μου
Mιχάλης Κατσαρός


Αντισταθείτε
σ'αυτόν που χτίζει ένα μικρό σπιτάκι
και λέει : καλά είμαι εδώ.
Αντισταθείτε σ'αυτόν που γύρισε πάλι
και λέει : Δόξα σοι ο Θεός.
Αντισταθείτε

στον περσικό τάπητα των πολυκατοικιών
στον κοντό άνθρωπο του γραφείου
στην εταιρία εισαγωγαί - εξαγωγαί
στην κρατική εκπαίδευση
στο φόρο
σε μένα ακόμα που σας ιστορώ.
Αντισταθείτε
σ' αυτόν που χαιρετάει απ' την εξέδρα ώρες
ατέλιωτες τις παρελάσεις
σ' αυτή την άγονη κυρία που μοιράζει σμύρναν
σε μένα ακόμα που σας ιστορώ.
Αντισταθείτε πάλι σ' όλους αυτούς που λέγονται
μεγάλοι
στον πρόεδρο του Εφετείου αντισταθείτε
στις μουσικές τα τούμπανα και τις παράτες
σ' όλα τ' ανώτερα συνέδρια που φλυαρούνε
πίνουν καφέδες σύνεδροι συμβουλατόροι
σ' όλους που γράφουν λόγους για την εποχή
δίπλα στη χειμωνιάτικη θερμάστρα
στις κολακίες τις ευχές τις τόσες υποκλίσεις
απο γραφιάδες και δειλούς για το σοφό
αρχηγό τους.
Αντισταθείτε στις υπηρεσίες των αλλοδαπών
και διαβατηρίων
στις φοβερές σημαίες των κρατών και τη
διπλωματία
στα εργοστάσια πολεμικών υλών
σ' αυτούς που λένε λυρισμό τα ωραία λόγια
στα θούρια
στα γλυκερά τραγούδια με τους θρήνους
στους θεατές
στον άνεμο
σ' όλους τους αδιάφορους και τους σοφούς
στους άλλους που κάνουνε το φίλο σας
ως και σε μένα, σε μένα ακόμα που σας ιστορώ αντισταθείτε.
Τότε μπορεί βέβαιοι να περάσουμε προς την
 Ελευθερία.

Σε άρθρο στην σημερινή Ελευθεροτυπία διαβάζω:

"Η Διαθηκη μου", έτσι ονόμασε το εμβληματικό ποίημα, που αγαπήθηκε όσο ελάχιστα άλλα ελληνικά ποιήματα. Οι συνειρμοί που μπορεί να κάνει ο αναγνώστης διαβάζοντάς το, φτάνουν πολύ μακριά. Στο ποίημα αυτό η λέξη και η έννοια αντίσταση δεν ορίζονται μόνον ως πάλη εναντίον της άρχουσας τάξης, όπως θα ήθελαν οι δογματικοί κομμουνιστές τότε και σήμερα, αλλά και ως πάλη εναντίον εκείνης της νοοτροπίας που μας κάνει σκλάβους πλαστών επιθυμιών, με αποτέλεσμα να χάνουμε τη ζωή μας και τον χρόνο μας προσπαθώντας να τις ικανοποιήσουμε.

Και σκέφτομαι, γιατί να είναι σκλάβος της επιθυμίας του αυτός που με τόσο κόπο "έχει χτίσει ένα μικρό σπιτάκι" (συγχώρεσέ μου την κυριολεκτική ανάγνωση του στίχου εδώ) και επιθυμεί να μην του το αρπάξουν τα όρνεα του καπιταλισμού, κι όχι οι "δογματικοί κομμουνιστές", οπως τόσα χρόνια μας λέγανε. Γιατί η επιθυμία του να μην γίνει άστεγος αυτός και η οικογένειά του να είναι τόσο " πλαστή";

Θα έλεγα πως ο λογος για τον οποίο και αστοί αναγνωρίζουν οτι το ποίημα είναι εμβληματικό είναι γιατί θεωρούν πως δεν μπορούν οι κομμουνιστές να το κάνουν ολότελα δικό τους, και αρα μπορούν κι αυτοί να διεκδικούν λίγο απο τον αντικομφορμισμό του. Γιατί επιτρέπει σε καποιους να φλυαρούνε για την ελευθερία, όπως αυτοι την καταλαβαίνουν, και να υπονοούν οτι ο κόσμος μπορεί ν' αλλάξει μονο αν αλλάξουν οι άνθρωποι την φύση ή την ανατροφή τους. Και να καταλήγουν σε αφορισμούς όπως αυτός: "Μόνον οι ελεύθεροι άνθρωποι μπορούν να προσφέρουν στις κοινωνίες τους τη χαμένη ελπίδα".

Αλλά, παλι διαβάζοντας το παραπάνω στην κυριολεξία του, θα ρωτούσα: ποιοι μπορούν να αισθάνονται ελεύθεροι σήμερα; Οι εργάτες; Οχι βεβαια! Μόνον οι Μεγαλοαστοί. Απο αυτούς, λοιπον να περιμένουμε να μας επιστρέψουν την ελπίδα που μας έκλεψαν; Γιατί τον κοσμο το αλλάζουν, ούτως ή άλλως...

(Αλλά, όπως είπε κι ο ποιητής στο) Υστερόγραφο

Η διαθήκη μου πριν διαβαστεί
– καθώς διαβάστηκε –
ήταν ένα ζεστό άλογο ακέραιο.
Πριν διαβαστεί
όχι οι κληρονόμοι που περίμεναν
αλλά σφετεριστές καταπατήσαν τα χωράφια.
Η διαθήκη μου για σένα και για σε
χρόνια καταχωνιάστηκε στα χρονοντούλαπα
από γραφιάδες πονηρούς συμβολαιογράφους.
Αλλάξανε φράσεις σημαντικές
ώρες σκυμμένοι πάνω της με τρόμο
εξαφανίσανε τα μέρη με τους ποταμούς
τη νέα βουή στα δάση
τον άνεμο τον σκότωσαν –
τώρα καταλαβαίνω πια τι έχασα
ποιος είναι αυτός που πνίγει.
Και συ λοιπόν
στέκεσαι έτσι βουβός με τόσες παραιτήσεις
από φωνή
από τροφή
από άλογο
από σπίτι
στέκεις απαίσια βουβός σαν πεθαμένος:
Ελευθερία ανάπηρη παλι σου τάζουν.