Χρήστος Γιανναράς: Απολογητική του ένοπλου φασισμού

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο άρθρο του Χρήστου Γιανναρά στην "Καθημερινή" παρουσιάζει η αναφορά του στον σύγχρονο, τωρινό ελληνικό φασισμό ως αμυντική αντίδραση στον επίσης σύγχρονο "εξτρεμισμό" των κομμουνιστών. Γράφει ο Γιανναράς:

[Οι κομμουνιστές] Διέλυσαν τα σχολειά και τα πανεπιστήμια, κατάστρεψαν μεθοδικά τη γλώσσα, κατασυκοφάντησαν την ελληνική ιστορία, ταύτισαν την Tέχνη με την προπαγάνδα. Eίχαν αυτονόητη ασυλία για κάθε είδους εκβιαστική κακοπραγία. 

Kαι, φυσικά πρόσφεραν άλλοθι στην ψυχανωμαλία των τραμπούκων «εθνικιστών» να εμφανιστούν σαν υπερασπιστές της ελληνικότητας. Πώς να απαγορεύσεις την είσοδο των Nεοναζιστών στο κοινοβούλιο, όταν την έχεις επιτρέψει πανηγυρικά στους Σταλινικούς; Eπειδή αυτοί καταλύουν τη δημοκρατία αλλά δεν μαχαιρώνουν;

Η "ψυχανωμαλία" λοιπόν των "εθνικιστών" --που κατά τον Γιανναρά είναι, όπως θέλουν να αυτοπαρουσιάζονται άλλωστε, απλώς "εθνικιστές" και όχι Ναζί-- είναι απλώς αντίδραση στη "λαίλαπα του κομμουνισμού", που μεταξύ άλλων, κατέστρεψε τα πανεπιστήμια, διέλυσε τη γλώσσα, συκοφάντησε την ιστορία του έθνους, και υπέσκαψε την τέχνη. Με τέτοιο κατηγορητήριο, για να μην αναφερθούμε στις προηγούμενες κατηγορίες ενάντια στους κομμουνιστές ως ουσιαστικά πράκτορες ξένου κράτους (της "Σοβιετίας") ή υποχείρια "ιερατείου" (του Περισσού), ο ελληνικός φασισμός δεν φαίνεται και τόσο "ψυχανώμαλος" όμως. Φαίνεται, παραδόξως, εξόχως λογικός. 

Τρεις είναι οι βασικές στοχεύσεις της επιχειρηματολογίας του Γιανναρά:

α) η πλήρης απόκρυψη της αντεργατικής φύσης του φασισμού και της διασύνδεσής του με το μεγάλο κεφάλαιο, δηλαδή η παραχάραξη ουσιωδών ιστορικών διαστάσεων του φαινομένου. Μέρος της απόκρυψης είναι και η τεχνητή "ψυχολογικοποίηση" της φασιστικής τακτικής ("ψυχανωμαλία"), δηλαδή η αναγωγή της σε ατομική παρέκκλιση και όχι συστημική διάσταση της αστικής διαχείρισης της κρίσης υπερσυσσώρευσης.

β) η ενοχοποίηση του θύματος, δηλαδή η μετατροπή των στόχων των φασιστών σε θύτες, που οι ίδιοι "προκάλεσαν" την ελληνική κοινωνία --με την ύπαρξή τους την ίδια-- να εκφασιστεί. Έχει ιδιαίτερη σημασία εδώ η απουσία οποιασδήποτε αναφοράς στα αριθμητικά κατεξοχήν θύματα της πρώτης φάσης της μαζικής επανεμφάνισης του ελληνικού φασισμού, τους μετανάστες: οι επιθέσεις εναντίον τους προβάλλουν ακριβώς τον αντεργατικό χαρακτήρα του φασισμού που ο Γιανναράς θέλει οπωσδήποτε να αποκρύψει, καθώς οι μαχαιρωμένοι εργάτες με σκουρόχρωμη επιδερμίδα δεν μπορούν να ενοχοποιηθούν ως οργανωμένοι στο κόμμα της "δικτατορίας του προλεταριάτου". Έτσι, εξοβελίζονται από την επιχειρηματολογία ως "μη αξιοποιήσιμοι". Ο ρατσισμός, λοιπόν, νομοτελειακά συναντά τον αντικομμουνισμό στην τοποθέτηση του Γιανναρά, η οποία συναντάται με το ρατσιστικό μίσος των φασιστών και στο επίπεδο της ανάγνωσης της απλής ύπαρξης του άλλου ως ευθείας απειλής.

γ) ταυτόχρονα, η πλήρης ταύτιση θύτη και θύματος, φασισμού και κομμουνισμού, από μια υποτιθέμενα "ουδέτερη" θέση, η οποία όμως επιχειρηματολογεί αποδεχόμενη ήδη εξ αρχής όλα τα επιχειρήματα αυτονομιμοποίησης του φασισμού, περιλαμβανομένης και της αυτοαθώωσής του ως "άμυνας" ενάντια στο "μπολσεβικικό τέρας", καθώς και της εγκωμιαστικής του αυτοπαρουσίασης ως "εθνικισμού", γιατί όχι και "πατριωτισμού", ή ακόμα-ακόμα και "προστασίας της δημοκρατίας".

Οι στόχοι αυτοί δεν είναι καινούργιοι: ήταν ήδη οι στόχοι της απολογητικής του ταγματασφαλισμού ως αυθόρμητης "άμυνας" στην κομμουνιστική επιθετικότητα, στην αναθεωρητική ιστοριογραφία των Καλύβα-Μαραντζίδη για τον εμφύλιο. Αλλά οι Καλύβας-Μαραντζίδης, με τη σειρά τους, δεν έκαναν άλλο απ' το να μεταφυτέψουν στα ελληνικά συμφραζόμενα την απολογητική του ναζιστικού φασισμού στην ιστοριογραφία του γερμανού Ernst Nolte. Ο Γιανναράς "σπρώχνει" αυτήν ακριβώς την παράδοση νομιμοποίησης του φασισμού στις λογικές της συνέπειες, που είναι, μεταξύ άλλων, η καταδίκη της ίδιας της αστικής τακτικής εξουδετέρωσης-δια-της-ενσωμάτωσης-στον-αστικό-κοινοβουλευτισμό της κομμουνιστικής απειλής (βλ. εδώ την αναφορά του Γιανναρά στον "καιροσκοπικό λαϊκισμό" Καραμανλή, που βεβαίως δεν ήταν καθόλου καιροσκοπικός λαϊκισμός αλλά μια τακτική αναδίπλωση του αστικού κράτους μετά την ένοπλη συντριβή του κομμουνιστικού κινήματος στην Ελλάδα). Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι εκφράζεται σήμερα, από τις σελίδες της ιστορικά φιλοφασιστικής "Καθημερινής" (υπό την διεύθυνση του εγγονού του υπουργού της κυβέρνησης της 4ης Αυγούστου) μια απαξίωση της τότε αστικής επιλογής εξουδετερωτικής ενσωμάτωσης του ΚΚΕ.

Το ιστολόγιο Fadomduck έχει αναλύσει επαρκέστατα το ζήτημα της "ιστορικής αθώωσης του φασισμού ως στρατηγικής επιλογής" της αστικής τάξης στην σημερινή Ελλάδα, και πολλά από όσα γράφω εδώ έχουν ήδη καλυφθεί από την ανάλυση αυτή: πρόκειται για μια διεθνή στρατηγική των μονοπωλίων, ενορχηστρωμένη αμεσότερα από την Ευρωπαϊκή Ένωση (1, 2, 3, 4, 5, 6), αλλά με την αγαστή συμπαράσταση και ανάμιξη των ΗΠΑ (θυμίζω ότι ο κύριος Γιανναράς ήταν ένας από τους παραλήπτες υποτροφίας Ford κατά τη χούντα, καθώς και ότι το ίδρυμα ήταν από τις βασικές "βιτρίνες" της CIA), οι οποίες πρωτοστάτησαν στην αναθεωρητική ιστοριογραφία και συνάμα στην οικονομική διευκόλυνση, αρχικά, και την έμπρακτη κρατική ενσωμάτωση, αργότερα, των Ναζί και των συνεργατών τους σ' όλη την Ευρώπη (1, 2, 3, 4, 5, 6). Θυμίζω ακόμα, και παράλληλα με την ανάλυση του Fadomduck, ένα άρθρο μου, γραμμένο σχεδόν ακριβώς ένα χρόνο πριν, με τίτλο "Γιατί η αστική τάξη στην Ελλάδα επείγεται να εξαλείψει το ΚΚΕ".

Το μόνο που θα ήθελα να προσθέσω στα παραπάνω είναι η υπογράμμιση του γεγονότος ότι ο Γιανναράς γράφει όσα γράφει σε ένα ιστορικό στάδιο στο οποίο ο μεν ελληνικός φασισμός είναι ένοπλος, το δε ταξικό εργατικό κίνημα είναι άοπλο. Η τελευταία φράση του αφορά τον ισχυρισμό ότι δεν αθωώνονται οι κομμουνιστές επειδή "δεν μαχαιρώνουν", καθώς αρκεί για την ένοπλη αναγκαιότητα καταστολής τους το ότι "καταλύουν τη δημοκρατία", τόσο εσωκομματικά (αυτός είναι ένας από τους ισχυρισμούς του άρθρου), όσο και προγραμματικά (αυτός είναι ένας δεύτερος).

Με λίγα λόγια, στο άρθρο του ο Γιανναράς νομιμοποιεί, εμμέσως πλην σαφώς, την ένοπλη καταστολή άοπλων ανθρώπων στη βάση της αντίθεσής τους στην αστική πολιτική και οικονομική εξουσία στη χώρα. Η αντίθεση αυτή αίφνης ισοδυναμεί με "τρομοκρατία" (ο Καραμανλής δεν καταλάβαινε με τι είχε να κάνει και παρέσυρε τη χώρα στο ολέθριο λάθος της νομιμοποίησης του ΚΚΕ), που με τη σειρά της δικαιολογεί (και εξηγεί) την "προληπτική" τρομοκρατία των φασιστικών όπλων στην Ελλάδα: όσο η χώρα ανέχεται την ίδια την παρουσία του ΚΚΕ στη Βουλή και στην πολιτική και συνδικαλιστική ζωή του τόπου, τόσο κάποιοι θα "αναγκάζονται" να καταφεύγουν στα όπλα για να "προστατευτούν" απ' το μίασμα. Αυτό είναι το σαφές καταληκτικό επιχείρημα του Χρήστου Γιανναρά, που μπορεί πια να λογίζεται ως οργανικός διανοούμενος του ελληνικού φασισμού. 

απο lenin reloaded